این رویدادها در ایران با رویکرد توسعه فرهنگ قهوه‌نوشی ایرانیان، افزایش مهارت و ارتباطات فعالین این صنعت و بهبود روندهای موجود در صنعت قهوه برگزار می‌شود. مانند مسابقات جهانی قهوه که سالانه توسط موسسه رویدادهای قهوه برگزار می‌شود، مسابقات مشابهی هم در سطح ملی برگزار می‌شود. این مسابقات فرصت مناسبی برای آشنایی باریستاها، فعالین این صنعت و افراد متولی برای انتقال دانش و مهارت و به چالش گذاشتن همین مهارت‌ها و توانایی‌ها است. برای اینکه بیشتر با مسابقات ‌جهانی قهوه آشنا شوید، مقاله “مسابقات جهانی دنیای قهوه” را بخوانید. در این مقاله به قوانین، نحوه برگزاری و موارد متفاوت پرداختیم.

انواع مسابقات قهوه در ایران

در ایران، گاها مسابقات قهوه به صورت رویدادهایی در سطح یک شهر برگزار می‌شوند. اما به طور کل، در سطح ملی پنج مسابقه اصلی قهوه برگزار می‌شود که در ادامه با ساختار و نحوه برگزاری آن‌ها آشنا می‌شویم:

1- مسابقه قهوه لاته آرت

مسابقه لاته آرت برای اولین بار سال 97 و دوره دوم در بهمن ماه 98 و سومین دوره آن در شهریور 1401 برگزار شد. این رقابت‌ها در ایران حال و هوا و حتی قوانین خاص خودش را دارند. البته مراحل برگزاری و چالش‌های ارائه شده در هر سال می‌تواند متفاوت باشد.

مثلا در اولین دوره لاته آرت ایران، در مرحله اول دو نفر همزمان پشت یک دستگاه اسپرسو قرار می‌گیرند و با استفاده از تجهیزاتی که برای آن‌ها قراهم شده است، پترنی را که توسط گردونه شانس برایشان انتخاب می‌شود را تحویل می‌دهند. شرکت‌کننده‌ها تنها سه دقیقه و سی ثانیه فرصت دارند که لاته آرت خود را به بهترین نحو تحویل دهند. از بین این دو نفر هر کس که پترن بهتری را ارائه دهد، به مرحله بعدی می‌رود.

در مرحله بعدی، شرکت‌کنندگانی که به مرحله نیمه‌نهایی راه پیدا کرده اند، دوباره در یک چالش مشابه به صورت دو به دو با هم مسابقه می‌دهند.

اما در مرحله آخر، دو فینالیست در 15 دقیقه باید دو لاته و دو ماکیاتو را آماده کند و پترن‌های لاته را که توسط گردونه شانس انتخاب می‌شود را تحویل دهند.

اما در دومین دوره لاته آرت ایران، در مرحله مقدماتی و مرحله نهایی پنج الگوی لاته آرت متفاوت و یک الگوی لاته آرت انتخابی (در مجموع شش پترن در هر مرحله) ارائه شد که شرکت کنندگان باید آن‌ها را به داوران تحویل می‌دادند.

سومین دوره لاته آرت ایران در شهریور 1401 برگزار شد.

2- مسابقات ملی باریستا

این مسابقه در دو سال 2019 و 2020 توسط آکادمی ‌قهوه ایران تحت عنوان نبرد باریستا برگزار شد. در دوره اول مسابقات، با هدف ترکیب مهارت‌ها و دانش فنی فردی با عملکرد و‌ هارمونی تیمی ‌در سال 2019 برگزار شد. تقسیم امتیازات در این مسابقات به نحوی بوده است که فرد بتواند هم امتیازات تیمی‌ و هم امتیازات فردی به دست بیاورد.

این مسابقه در دوره اول با ترکیب تیمی ‌3 باریستا، 1 مربی و کمک مربی اختیاری و در 5 مرحله برگزار شد. در مرحله اول، در مدت 15 دقیقه، افراد باید 4 مدل نوشیدنی که شامل 2 فنجان اسپرسو، 2 فنجان قهوه دمی، 2 فنجان شیر قهوه و 2 فنجان نوشیدنی ابداعی را ارائه کنند.

در مرحله دوم، شرکت‌کننده‌ها به صورت انفرادی باید 6 فنجان قهوه را بدون جابجا کردن تست کرده و ترتیب آن‌ها را به خاطر بسپارد. سپس قهوه‌ها مجدد دور از چشم شرکت‌کننده‌ها پر شده و به طور تصادفی مرتب می‌شود. در ادامه این رقابت، هر شرکت‌کننده سه دقیقه وقت دارد که قهوه‌ها را به ترتیب قبلی برگرداند. برای هر فنجان صحیح 5 امتیاز به فرد تعلق می‌گیرد.

در مرحله سوم، یک رقابت تیمی ‌100 امتیازی را داریم. 10 دقیقه زمان آماده سازی و تنظیم آسیاب‌ها اختصاص داده شده است و اعضای تیم باید در 15 دقیقه بعدی 2 فنجان اسپرسو، 2 فنجان قهوه دمی‌ و 2 فنجان کاپوچینو لاته آرت تحویل دهند.

در مرحله بعدی، نتیجه مسابقات تیمی ‌و فردی به اطلاع همگی می‌رسد. امتیازات به طوری است که 4 نفر با بالاترین امتیازات در بخش فردی و عضوی از تیم قهرمان که بالاترین امتیاز فردی را کسب کرده وارد مرحله فینال می‌شود.

در مرحله فینال دو بخش انفرادی برگزار می‌شود. که در بخش اول هر شرکت‌کننده 6 فنجان با قهوه خاستگاه‌های مختلف را در اختیار دارد و در عرض 5 دقیقه باید بعد از چشیدن قهوه‌ها خاستگاه فنجان‌ها را بر روی نقشه خاستگاه‌ها مشخص کند. هر فنجانی که خاستگاه آن درست تعیین شود، 5 امتیاز فردی خواهد داشت. در بخش دوم فینال، شرکت‌کننده‌ها در مدت 15 دقیقه 4 اسپرسو، 4 شیر قهوه و 4 قهوه ابداعی تهیه خواهد کرد.

3- مسابقه دم‌آوری قهوه ایران

مسابقه دم‌آوری قهوه رقابتی جذاب برای باریستاها و افراد فعال در این صنعت است. در این رقابت دو نوع دم‌آوری قهوه یعنی دم‌آوری عصاره گیری اسپرسو و دم‌آوری وی 60 مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در این مسابقه، شرکت کنندگان باید همه ابزار‌های لازم و آب مصرفی را به همراه داشته باشند.

4- مسابقات قهوه آزمایی

مسابقه قهوه آزمایی مشابه همان کاپ تستینگ است که در مسابقات جهانی برگزار می‌شود. در این مسابقات کسانی که دقت، سرعت و مهارت زیاد در تشخیص طعم و عطر قهوه و جدا کردن فنجان متفاوت را دارند شرکت می‌کنند. همانند سازوکار مسابقات جهانی کاپ تیستینگ، سه فنجان به شکل مثلث قرار داده می‌شود که دو فنجان قهوه یکسان و یک فنجان قهوه متفاوت دارد. افراد شرکت‌کننده، باید در مجموع 8 ست سه تایی قهوه را در سریع‌ترین زمان ممکن بررسی کرده و فنجان متفاوت را جدا کنند.

هر فنجان دارای 150 سی سی قهوه با دمای سرو 85 درجه است. شرکت‌کنندگان باید دقت کنند که برای تست کردن از یک فنجان خالی و اسکوپ و یک بطری آب (برای صاف کردن طعم دهان) استفاده کنند و فنجان‌ها را در یک محور مشخص فقط بر روی میز حرکت دهند. شرکت کنندگان 8 دقیقه زمان دارند و با بلند کردن کاپ از روی میز و قرار دادن آن در جایگاه، مشخص می‌کنند که فنجان موردنظر طعم متفاوتی دارد.

از میان شرکت‌کنندگان 8 نفر به مرحله نیمه‌نهایی و سپس 4 نفر به مرحله نهایی راه پیدا می‌کنند تا جایی که نفر نهایی و برنده مسابقات مشخص شود.

5- مسابقه آیروپرس ایران

سال 2023 ششمین دوره مسابقات ملی آیروپرس برگزار شد. در این مسابقه، شرکت‌کنندگان 5 دقیقه زمان برای آماده‌سازی تجهیزات خود دارند. هر شرکت‌کننده می‌تواند یک همراه داشته باشد تا بیرون استیج برای حمل تجهیزات به وی کمک ‌کند. شرکت‌کننده‌ها باید ایروپرس خالی از آب و قهوه را با خود همراه داشته باشند اما هیچ نوع قهوه و ماده معطری را نمی‌توانند با خود به مسابقه بیاورند. پس از آن، 5 دقیقه زمان مسابقه خواهد بود و سپس سه دقیقه زمان تمیزکاری دارند تا تجهیزات خودشان را جمع کرده و استیج را به همان حالتی که به ایشان تحویل داده شده بود، تمیزکاری کرده و تحویل دهند.

و در آخر

با توجه به بررسی‌ها و تحقیقات انجام شده متوجه شدیم که مسابقات قهوه در ایران به صورت منظم و توسط یک نهاد یا سازمان مشخص (مانند مسابقات جهانی قهوه) برگزار نمی‌شود. مثلا ممکن است به ابتکار یکی از فعالین صنعت قهوه یک سال در یک شهر مسابقه‌ای با قوانین و مراحل ابداعی برگزار شود. در سطح ملی، شاید فقط یک یا دو مورد از مسابقاتی که در بالا نام بردیم، به صورت مرتب و سالانه برگزار می‌شود. برای نظم‌دهی و ثبات بیشتر، بهتر است رویدادهای قهوه در ایران در یک بازه زمانی مشخص و تحت قوانین مشخص توسط یک سازمان معتبرتری مانند انجمن تخصصی قهوه یا یک کارگروه معین برگزار شود.