هرچه در مورد دنیای قهوه بیشتر و بیشتر بدانیم، متوجه می‌شویم که قهوه فقط یک نوشیدنی نیست؛ بلکه یک صنعت و سبک زندگی جدید است. با این اوصاف تعجبی ندارد اگر بدانیم که در دنیای این نوشیدنی، مسابقاتی برای انتخاب بهترین باریستاها در زمینه‌های مختلف برگزار می‌شود.

مطالب این مقاله مطمئنا برای باریستاها و علاقه‌مندان به قهوه به شدت جذاب است، چون قرار است بدانیم که چه مسابقاتی در دنیای این نوشیدنی در سطح بین المللی برگزار می‌شود و در این مسابقات چه می‌گذرد؟

البته نمونه‌هایی از این مسابقات در سطح ملی ایران نیز برگزار می‌شود که در مطلب جداگانه ای به نام “مسابقات قهوه در ایران” به این دسته از مسابقات نگاهی می‌انداریم.

مسابقات جهانی قهوه

در سطح بین المللی، چندین مسابقه قهوه به صورت سالانه برگزار می‌شود. انجمن تخصصی قهوه و موسسه رویدادهای جهانی قهوه میزبان این مسابقات هستند. موسسه رویدادهای جهانی قهوه در سال 2011 و با همکاری مشترک انجمن قهوه تخصصی اروپا و آمریکا که بعدا تحت عنوان انجمن تخصصی قهوه با هم ادغام شده‌اند، تاسیس شد. این موسسه در دوبلین ایرلند ثبت شده و مدیریت رویدادهای این صنعت را بر عهده دارد.

این موسسه سالانه 7 مسابقه رسمی ‌ستارگان قهوه جهانی را به شرح زیر برگزار می‌کند:

 1- مسابقات جهانی ستارگان باریستا

این یک مسابقه باریستا است که هر سال توسط موسسه رویدادهای جهانی قهوه برای انتخاب قهرمان باریستا (World Barista Championship) برگزار می‌شود. این مسابقه برای بار اول در سال 2000 در مونته کارلو برگزار شده بود و هر سال یک شهر/کشور جدید میزبان برگزاری این مراسم هستند. در سال‌های ابتدایی این مسابقه عمدتا در اروپا و ایالات متحده آمریکا برگزار می‌شد تا اینکه در سال 2007 برای اولین بار میزبانی این مسابقه را به توکیو ژاپن دادند.

در سال 2016، در فرمت مسابقه تغییراتی داده شد. مالکونیگ که در برگزاری مسابقه مشارکت داشت، آسیاب قهوه جدیدی را به مسابقه معرفی کرد. همچنین از دستگاه‌های اسپرسوساز جدید استفاده شد و به جای “نوشیدنی شیر” کاپوچینو جایگزین شده است.

در سال 2018، آنیسکا روژسکا (اگنس) اولین باریستای زنی بود که موفق شد در این مسابقه برنده شود. در سال 2020، این مسابقه که قرار بود در ملبورن استرالیا برگزار شود، به دلیل همه گیری کرونا لغو شد.

در این مسابقه چه می‌گذرد؟

این مسابقه در طی بازه زمانی دو روزه و در سه راند اصلی برگزار می‌شود. اولین راند شامل 55 قهرمان باریستای ملی است. در روز نهایی مسابقه تنها 15 نفر به علاوه یک جایگاه جایگزین به مرحله نیمه‌نهایی راه پیدا می‌کنند. در نهایت شش باریستا به مرحله نهایی صعود می‌کنند.

در هر راند، باریستاها یک روتین 15 دقیقه‌ای را انجام می‌دهند و در طی هر راند 12 نوشیدنی شامل 4 اسپرسو، 4 نوشیدنی شیر و 4 نوشیدنی ابداعی (یک نوشیدنی غیر الکلی اسپرسو مبتنی بر کوکتل) را آماده می‌کنند. باریستاها همان روتین را در هر راند انجام می‌دهند.

این مسابقه را چهار داور بر اساس عواملی مانند طعم، تعادل نوشیدنی‌های باریستا، خلاقیت و همچنین نحوه ارائه امتیاز‌دهی می‌کنند. یک داور فنی مسئول امتیاز‌دهی به تکنیک و تمیزی کار شرکت‌کنندگان است. در انتها، برای محاسبه امتیاز نهایی، امتیازات هر شرکت‌کننده را با هم جمع می‌کنند. واضح است که کسانی که بیشترین امتیاز را دارند از مرحله اول و دوم عبور می‌کنند و آن کسی که بالاترین امتیاز را به دست بیاورد، عنوان ستاره باریستاها را کسب می‌کند.

2- مسابقه جهانی دم‌آوری قهوه

این مسابقه (World Brewers Cup) بر مبنای مهارت دم‌آوری قهوه فیلتری با دست برگزار می‌شود و هدف از این کار افزایش مهارت و تخصص در زمینه خدمات دم‌آوری قهوه‌های دستی است. این مسابقه برای اولین بار در سال2011 در شهر ماستریخت هلند برگزار شد و از آن به بعد به طور سالانه در زمان و کشورهای میزبان متفاوت ادامه پیدا کرده است.

در این مسابقه، شرکت‌کنندگان سه نوشیدنی جداگانه را جهت داوری سرو می‌کنند. این مسابقه شامل دو راند است که در راند اول، یک سرویس اجباری و یک سرویس آزاد را اجرا می‌کنند. برای سرویس اجباری، باید با استفاده از دانه‌های قهوه تهیه شده برای آن‌ها سه نوشیدنی را آماده کنند. در سرویس آزاد، شرکت‌کنندگان با استفاده از دانه‌های قهوه انتخابی‌شان باید یک نوشیدنی همراه با تزئین و ارائه خاص را آماده کنند. شش شرکت‌کننده‌ای که بالاترین امتیاز را در راند اول طی کنند، به مرحله فینال راه پیدا می‌کنند و در این مرحله هم یک سرویس آزاد را پشت سر می‌گذارند تا از میان آن‌ها کسی که بالاترین امتیاز را کسب می‌کند به عنوان برنده مسابقه شناخته شود.

3- مسابقه ستارگان قهوه در روحیه خوب

این مسابقه (World Coffee in Good Spirits Championship) برای نمایش توانایی‌های خلاقانه باریستاها برای رسپی‌های جدید برگزار می‌شود. این مسابقه برای اولین بار در سال 2004 در شهر مونته کارلو در کشور موناکو برگزار شد و از آن زمان به بعد هر سال زمان و مکان آن توسط موسسه رویدادهای جهانی قهوه اعلام می‌شود.

در این مسابقه باریستاها توانایی‌‌شان برای ایجاد رسپی‌های مخلوط قهوه و الکل را به نمایش می‌گذارند. این رسپی‌ها از قهوه ایرلندی (مخلوط ویسکی و قهوه) گرفته تا سایر ترکیب‌های کوکتل منحصر‌به‌فرد را شامل می‌شود.

در طی راند اولیه، شرکت‌کنندگان چهار نوشیدنی، دو قهوه گرم/داغ یکسان همراه با نوشیدنی‌های مبتنی بر الکل و دو نوشیدنی سرد یکسان همراه با نوشیدنی‌های مبتنی بر الکل را آماده می‌کنند. شش شرکت‌کننده با امتیاز بالاتر در راند بعدی با یکدیگر رقابت می‌کنند. در راند نهایی قرار است دو قهوه ایرلندی و دو نوشیدنی قهوه الکلی را آماده کنند. در نهایت، هر کس که بیشترین امتیاز را کسب کند، به عنوان برنده مسابقه شناخته می‌شود.

4- مسابقات لاته آرت جهانی

این یکی از جذاب‌ترین و هنرمندانه‌ترین مسابقات در دنیای قهوه است. این مسابقه ( (World Latte Art Championshipبرای اولین بار در سال 2003 و در شهر اوسلو نروژ برگزار شد و به صورت سالانه توسط موسسه رویدادهای جهانی قهوه و هر سال در بازه زمانی و کشور میزبان متفاوت برگزار می‌شود.

در این مسابقه قرار است که بر مهارت‌های هنرمندانه افراد در زمینه هنر تزئین و طراحی لاته تمرکز کند.

در راند اول این مسابقات، باریستاها ابتدا یک الگوی خلاقانه لاته را در آرت‌بار پیاده می‌کنند و سپس بر روی استیج WLAC دو فری‌پور (ریختن آزاد لاته) و دو طرح یکسان را که شامل اچ کردن و تزئین می‌باشد، را اجرا می‌کنند. امتیازات این دو بخش با هم جمع می‌شود و 12 نفری که بالاترین امتیاز را کسب کرده باشند به مرحله نیمه‌نهایی می‌روند. در این مرحله، قرار است که دو ست یکسان از الگوهای ریختن آزاد لاته و یک ست ریختن آزاد ماکیاتو را اجرا ‌کنند. سپس، شش نفر برتر به مرحله نهایی می‌روند و در این مرحله هم دو ست یکسان ریختن آزاد لاته و یک ست یکسان از لاته دیزاینر را اجرا می‌کنند.

باریستاها بر اساس ویژگی‌های بصری، خلاقیت، الگوهای یکسان در جفت‌های اجرا شده، تفاوت در الگوها و عملکرد کلی قضاوت می‌شوند. مشخص است که فردی که بتواند بیشترین امتیاز را کسب کند، به عنوان ستاره لاته آرت شناخته می‌شود.

5- کاپ تیسترهای جهانی

این یک مسابقه تخصصی و سخت در دنیای قهوه است و برای شرکت در این مسابقه لازم است که در زمینه تشخیص طعم قهوه و شناخت چرخ طعم قهوه تخصص و مهارت بالایی داشته باشید. در این مسابقه، (World Cup Tasters Championship)قرار است که کاپرهای حرفه‌ایِ قهوه مهارت، سرعت، دقت خود در زمینه تشخیص تفاوت‌های طعم قهوه‌های تخصصی نشان دهند.

قهوه‌های سراسر دنیا مشخصات طعمی‌ متفاوتی دارند و در این مسابقه، تیسترها باید طعم‌های مختلف قهوه را تشخیص دهند. در این رقابت، سه فنجان به شکل مثلث قرار داده می‌شود. طعم دو فنجان یکسان بوده و فقط طعم یک فنجان متفاوت است. کاپرها باید بر اساس مهارت‌های بویایی و چشایی و تجربه و دقت‌شان کاپی را که طعم متفاوت دارد، تشخیص دهند. در هر راند 8 مثلث وجود دارد و در نهایت 8 نفر که طعم‌های متفاوت را با سرعت و دقت بیشتری تشخیص دهند، به مرحله نیمه‌نهایی راه پیدا می‌کنند. دوباره همین پروسه در مرحله نهایی تکرار می‌شود تا کاپ تیستر برتر که بالاترین امتیاز را کسب کرده است، انتخاب شود.

این مسابقه که برای اولین بار در سال 2005 در مونته کارلو در کشور موناکو برگزار شد، به صورت سالانه و در زمان و مکان (کشور میزبان) مشخص شده توسط موسسه رویداد جهانی قهوه ادامه پیدا می‌کند.

6- مسابقه ستارگان رست قهوه

رویداد رست قهوه (World Coffee Roasting Championship) معمولا به صورت سالانه و در زمان‌ها و کشورهای متفاوت برگزار می‌شود. این سری مسابقات برای اولین بار در سال 2013 در نیس فرانسه آغاز به کار کرد.

این یک رویداد سه مرحله‌ای است که در آن شرکت‌کنندگان بر اساس ارزیابی عملکردی‌شان از دانه‌های سبز قهوه (گرید کردن قهوه) ایجاد یک پروفایل رست که بهترین وجه ویژگی‌های مطلوب آن قهوه را برجسته می‌کند و کیفیت نهایی قهوه رست شده مورد سنجش قرار می‌گیرند.

داوران در این مسابقه بر اساس مهارت فرد در انتخاب دانه‌های قهوه، پروفایل رست، یکپارچگی و طعم نهایی قهوه اظهار‌نظر می‌کنند. در این مسابقه، رسترها معمولا زمان مشخصی برای رست یک نوع دانه یا ترکیب خاص قهوه دارند و باید متغییرهایی مثل دما، جریان هوا و زمان لازم برای رسیدن به رست ایده آل را کنترل و دستکاری کنند. قهوه نهایی بر اساس بادی، اسیدیته، عطر و طعم و سایر ویژگی‌های حسی ارزیابی می‌شود. دانش، توانایی فنی، مهارت و قابلیت وفق دادن خود با دانه‌های مختلف قهوه از جمله مولفه‌هایی است که در امتیاز دهی شرکت‌کننده‌ها تاثیر می‌گذارد.

به صورت کلی این مسابقه در سه راند اولیه، نیمه‌نهایی و نهایی برگزار می‌شود. در راند اولیه معمولا شرکت‌کنندگان یک دانه قهوه یا ترکیب خاصی را برای رست در اختیار دارند و باید در مدت زمان مشخصی عملیات رست را تکمیل کنند. در این مرحله افراد بر اساس جنبه‌های فنی و ویژگی‌های حسی ارزیابی می‌شوند.

در مرحله نیمه‌نهایی، افرادی که بیشترین امتیاز را کسب کردند، فعالیت چالش برانگیزتری مثل استفاده از انواع روش‌های رست دانه‌های قهوه برای دستیابی به یک پروفایل رست خاص را پیش رو دارند. دوباره در این مرحله، شرکت‌کنندگان بر اساس طعم، عطر، بادی و اسدیته قهوه مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

ممکن است از افرادی که به مرحله نهایی راه پیدا می‌کنند بخواهند که برای نشان دادن تخصص و مهارت خود چند نوع قهوه را در زمان مشخصی رست کنند.

تعداد افراد و چالش‌های مطرح شده در این مسابقه هر سال با توحه به فرمت مشخص شده توسط موسسه رویدادهای جهانی قهوه متفاوت است و به دلیل تخصصی بودن و رقابتی بودن فضای مسابقه تعداد محدودی می‌توانند به مرحله‌های بعدی راه پیدا کنند. هر سال تعداد افرادی که از مرحله‌های مختلف عبور می‌کنند با توجه به تعداد شرکت‌کنندگان در آن سال متفاوت خواهد بود.

7- مسابقه ستاره جذوه یا ایبریک

جذوه یا ایبریک برای یک روش دم‌آوری خاص که بیشتر در اروپای شرقی، خاورمیانه و شمال آفریقا متداول است، استفاده می‌شود. این مسابقه که بیشتر جنبه فرهنگی دارد از شرکت‌کنندگان می‌خواهد که ایبریک‌های خاص فرهنگی خود را همراه داشته باشند و مهارت شان در زمینه این روش دم‌آوری قدیمی ‌به نمایش بگذارند. شرکت‌کنندگان باید مهارت خود در زمینه کنترل متغییرهایی مثل سایز آسیاب، دمای آب و زمان دم‌آوری و همچنین دانش و مهارت خود از روند دم‌آوری قهوه را به نمایش بگدارند.

این مسابقات (Cezve/Ibrik Championship) ابتدا در سطح ملی برگزار می‌شود و ستارگان ملی برای شرکت در مسابقه جهانی حاضر می‌شوند. برنامه زمان و مکان (کشور میزبان) این مسابقه که هر ساله برگزار می‌شود توسط موسسه رویدادهای جهانی قهوه مشخص می‌شود.

و در آخر

دنیای باریستاهای حرفه‌ای هم جذابیت‌ها و چالش‌های خاص خود را دارد. برگزاری این مسابقات به جذاب شدن دنیای قهوه کمک زیادی می‌کند و در عین حال بستری برای انتقال تجربیات، دانش و ایجاد ارتباطات لازم در این صنعت ایجاد می‌کند. این مسابقات بیشتر از اینکه زمینه ساز رقابت باشد، شرایط را برای نوآوری‌های بیشتر در دنیای قهوه فراهم می‌کند. پس تعجبی نیست که دنیای قهوه هر روز پیچیده و پیچیده‌تر می‌شود.