قهوه عربیکا چه تفاوتی با قهوه ربوستا دارد؟

احتمالا شما هم جز افرادی هستید که همه روزه قهوه می‌نوشید اما نمی‌دانید قهوه‌ای که دوست دارید عربیکاست یا روبوستا؟ شاید برای‌تان سوال باشد که قهوه عربیکا چیست که بیش از ۶۰٪ تولید قهوه در دنیا را تشکیل می‌دهد و چه تفاوت‌هایی با روبوستا دارد؟ با ما همراه باشید که دنیای قهوه عربیکا را از نزدیک‌تر بشناسید.

معرفی قهوه عربیکا و تاریخچه آن

قهوه عربیکا (Arabica coffee) یکی از دو نوع قهوه تجاری و مهم دنیاست که بسیاری معتقدند که اولین گونه‌ی کشت‌شده‌ قهوه در جهان است. این قهوه از دانه‌های کوچک و براقی تهیه می‌شود که عطر و طعم دلپذیری دارد که در قرن هفتم از طریق دریای سرخ (کشور اتیوپی) به یمن کنونی و عربستان و نواحی جنوبی‌تر رسید، از این جهت است که عربیکا خوانده می‌شود. معروف‌ترین نوع آن قهوه عربیکا اتیوپی است اما در مناطقی دیگر مثل کلمبیا، برزیل، جامائیکا، کاستاریکا و… نیز کشت می‌شود.

اولین گزارش مکتوبی درباره مصرف قهوه برشته‌کاری، توسط دانشمندان عرب نوشته شده است. براساس این گزارش، قهوه عربیکا در طولانی شدن ساعات کاری به آن‌ها کمک می‌کرده است. نوآوری اعراب یمن، در زمینه تهیه قوه از دم‌کردن قهوه برشته‌کاری شده بود که ابتدا در میان مصری‌ها و ترک‌ها گسترش یافت و بعدها به سراسر جهان راه پیدا کرد.

صرف نظر از تاریخچه جالب قهوه عربیکا نکات و ویژگی‌های قابل توجهی درمورد تولید، کشت و خواص بی‌نظیر این نوع قهوه وجود دارد. تنوع بالای قهوه عربیکا به ما کمک می‌کند مناسب‌ترین نوع قهوه را متناسب با سلیقه خودمان انتخاب کنیم و علاوه بر لذت نوشیدن از ویژگی‌های عالی آن بهرمند شویم.

پیشنهاد می‌شود بخوانید: رست قهوه چیست و چه تاثیری بر کیفیت قهوه دارد؟

نحوه‌ رشد و تولید قهوه عربیکا

گیاه قهوه عربیکا، بیشتر در آب و هوای گرمسیری نزدیک به خط استوا رشد می‌کند. پس از کاشت گیاه، درخت قهوه عربیکا در بازه زمانی سه تا چهار سال، اولین محصول خود را می‌دهد و بعد از آن بالغ می‌شود. گیاه عربیکا، حدود 50 سال به تولید میوه ادامه می‌دهد و عملکرد میوه آن پس از حدود 30 سال به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

بوته‌های وحشی قهوه عربیکا تا 12 متر رشد می‌کنند و شکوفه‌های سفید و میوه‌ای، به نام گیلاس قهوه دارد. از هر گیلاس قهوه دو دان خارج می‌شود و دان‌ها برای تولید قهوه عربیکا شسته، خشک و برشته‌کاری می‌شوند. فرآوری قهوه انواع مختلفی دارد که تاثیر آن‌ در طعم و کیفیت نهایی قهوه است. در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

معرفی قهوه عربیکا: نحوه رشد و تولید گیاه قهوه عربیکا

قهوه عربیکا چگونه فرآوری می‌شود؟

روش‌های مختلفی برای فراوری قهوه عربیکا وجود دارد که هر یک می‌تواند طعم متفاوتی را در قهوه ایجاد کند. در زیر به معرفی این روش‌‌ها می‌پردازیم.

فرآوری خشک قهوه:

در این مدل فرآوری، دانه‌های قهوه کاملا خشک شده و از پوست جدا می‌شود. این روش مناسب کشورهایی با آب و هوای خشک است. خاصیت این روش این است که شیرینی طبیعی قهوه را افزایش می‌دهد و طعمی تخمیری ایجاد می‌کند.

منظور از فرآوری قهوه به روش خشک، ابتدا خشک کردن قهوه و سپس جداسازی پوست آن است.

فرآوری شسته:

در این روش، ابتدا دانه‌های قهوه شسته می‌شود، پوست‌شان را جدا می‌کنند و در معرض یک محیط تمیز برای مدت طولانی قرار می‌گیرند تا خشک شوند. مزیت این روش، این است که قهوه طعم خالص‌تری پیدا می‌کند.

منظور از فرآوری قهوه به روش شسته، ابتدا شستن قهوه و سپس خشک کردن آن است.

فراوری مخلوط:

یک فرآیند دیگر نیز وجود دارد که روشی بین دو حالت قبلی است. ابتدا پوست دانه‌های قهوه را به صورت دستی جدا می‌کنند و سپس در یک مخلوط آب و شیر قرار می‌گیرد تا عصاره قهوه از دانه‌ها خارج شود.

منظور از فرآوری قهوه به سبک مخلوط، جداسازی پوست قهوه و سپس قرار دادن در آب یا شیر است.

فرآوری ترکیبی:

همانطور که از نامش پیداست برای فرآوری قهوه از ترکیب چند روش با یکدیگر استفاده می‌شود.

منظور از فرآوری ترکیبی قهوه، به کارگیری روش ترکیبی از چند تکنیک مختلف در فرآوری قهوه است.

واضح است که هریک از این روش‌ها تاثیر متفاوتی روی طعم و عطر قهوه ایجاد می‌کند و قهوه‌ای منحصر به فرد می‌سازد.

انواع مختلف دان‌های قهوه عربیکا

در سطح جهان، دو نوع اصلی قهوه عربیکا تیپیکا و بوربون هستند. بسیاری دیگر از انواع شناخته شده قهوه یا جهش ژنتیکی طبیعی پیدا کرده‌اند یا از پیوندهای عمدی انواع گیاهان قهوه با گیاه قهوه عربیکا به‌وجود آمده‌اند.

به‌طور خلاصه:

• تیپیکا (Typica)
• بوربون (Bourbon)
• گیشا (Geisha)
• کتوراه (Caturra)
• ماراجوگیپ (Maragogipe)
• جسیلو
• هرراز (Hazar)
• روندون (Rwanda)

هر کدام از این قهوه‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه فرد خود هستند که با دیگری متفاوت است. مثلا قهوه گیشا (همچنین به‌آن گشا هم می‌گویند) یکی از معروف‌ترین انواع قهوه عربیکا در بین دوستداران قهوه است. زیرا این قهوه ضمن دارا بودن کیفیت بالای دانه از رایحه‌های لطیف گل یاس و هلو نیز برخوردار است که تنها در ارتفاعات رشد می‌کند.

تفاوت قهوه عربیکا با روبوستا و سایر قهوه‌ها

طعم و ظاهر قهوه، نه تنها تحت تأثیر انواع دان‌ها بلکه تحت تأثیر شرایط رشد، روش فرآوری و سطح برشته‌کاری است. محبوب‌ترین گونه قهوه، عربیکا و روبوستا است که تفاوت اصلی بین آن‌ها در طعم، ظاهر و نحوه‌ کشت است. در ادامه این دو نوع گونه قهوه را از لحاظ شکل ظاهری، کیفیت و نحوه کشت بررسی می‌کنیم:

تفاوت در شکل ظاهری:

• دان‌های قهوه عربیکا بیضی شکل با ظاهری تخت، صاف، منحنی شکل و در انتهای دان کمی نوک تیز است.
• اغلب در وسط دان عربیکا، چین و شکنی وجود دارد.
• دانه‌های قهوه روبوستا در مقایسه با دانه‌های عربیکا از نظر ظاهری کوچک‌تر، تیره‌تر و چرب‌تر هستند.
• دان عربیکا، قبل از برشته‌کاری سبز کم‌رنگ و بعد از برشته‌کاری به قهوه‌ای روشن تبدیل می‌شود.

دان قهوه عربیکا، از لحاظ ظاهری (اندازه و شکل) با دان قهوه روبوستا متفاوت است.

تفاوت در کیفیت:

• دان‌های عربیکا طعم ملایم‌ و مطعر با کمی شیرین و اسیدی دارند.
• روبوستا طعم‌ تندتری نسبت به قهوه عربیکا دارد و هنگام امتحان کردن آن ممکن است طعم خاکی یا لاستیکی را در فنجان احساس کنید، به‌خصوص زمانی که به‌خوبی فرآوری نشده باشد.
• کافئین عربیکا کم و روبوستا دو برابر بیش‌تر از دان‌های عربیکا کافئین دارد.
• رایحه عربیکا، معمولاً گلی یا میوه‌ا‌ی است، با نت‌هایی از شکلات، کارامل یا آجیل.
  به عنوان مثال، قهوه‌های اتیوپی به خاطر طعم‌های میوه‌ای، گلی و قهوه‌های آمریکای جنوبی به خاطر طعم کاراملی شیرین و آجیلی‌ معروف هستند و قهوه‌های اندونزی تیره و خاکی هستند.
• اسیدیته عربیکا بالا و پیچیدگی طعم‌ها، که اغلب با عبارت “واینی” توصیف می‌شود.

تفاوت در کشت:

• قهوه روبوستا نسبت به قهوه عربیکا راحت‌تر رشد می‌کند و درختان آن قوی‌تر است.
• قهوه روبوستا، به شرایط آب و هوایی سخت نیاز ندارد و در برابر آفات و بیماری‌ها مقاوم‌تر است.

خواص قهوه عربیکا برای سلامتی چیست؟

قطعا باید از خواص نوشیدن قهوه عربیکا آن هم به صورت دمی بسیار شنیده باشید. قهوه عربیکا فواید زیادی برای سلامت جسم دارد. 6 خاصیت مهم و مفید قهوه عربیکا را با هم در ادامه می‌خوانیم:

• زیبایی پوست و مو

وقتی قهوه به دنیای محصولات زیبایی، مانند مرطوب کننده‌ها و تونرها اضافه شد، متوجه تاثیر مثبت آن بر پوست و مو شدند.

• تامین‌کننده آنتی‌اکسیدان‌‌های ضروری

طبق تحقیقات قهوه عربیکا دارای آنتی‌اکسیدان است که به حفظ ایمنی بدن کمک می‌کند و از بعضی سرطان‌ها‌ جلوگیری می‌کند.

• تامین‌کننده ویتامین‌ها و مواد معدنی بدن

قهوه عربیکا دارای حجم بالایی از مواد معدنی و ویتامین‌هاست که می‌توانیم به منیزیوم و پتاسیم اشاره کنیم. حجم بالایی از آن‌ها حتی در میزان کمی از قهوه هم وجود دارند.

• تنظیم متابولیسم بدن

به تنظیم متابولیسم بدن و همچین کاهش وزن کمک می‌کند. بعبارتی افزایش سوخت و ساز و متابولیسم بدن، تاثیر قهوه بر لاغری است.

مصرف قهوه عربیکا باعث کاهش گلوکز خون می‌شود که این خودش یک درمان به‌القوه دیابت است.

• تامین آب مورد نیاز بدن

به دلیل وجود 95 درصد آب در دان قهوه، مصرف آن تامین آب مورد نیاز بدن را تضمین می‌کند. همچنین به‌دلیل دارا بودن مقادیر کمی سدیم و سطوح بالای پتاسیم به تنظیم فشار خون نیز کمک می‌کند.

پیشنهاد میشود بخوانید: نحوه دم کردن قهوه عربیکا و روبوستا چیست؟

علت تمایز قهوه فوری و دمی، به عوامل متعددی از جمله نحوه کشت، میزان کافئین و طعم بستگی دارد.

کلام آخر

در پایان، قهوه عربیکا نوشیدنی‌ای جذاب و پیچیده، با مشخصات طعمی خاص‌ نسبت به قهوه روبوستاست که 60% از قهوه مورد درخواست جهان را تشکیل می‌دهد. پس آشکار است که قهوه عربیکا از محبوبیت ویژه‌ای در بین دوست‌داران قهوه برخوردار است. اگر به دنبال قهوه‌ای ملس و خوش‌طعم هستید، به‌خصوص قهوه‌ اسپرسو که قصد دارید بدون افزودن شیر و شکر بنوشید، ارزش آن را دارد که دان‌های قهوه عربیکا را امتحان کنید و از خواص خوب آن بهرمند شوید. ممکن است هزینه آن کمی بیشتر از روبوستا باشد، اما تجربه‌ای دلپذیر را برای شما به ارمغان می‌آورد.