عربیکا نام گونه‌ای از دانه‌های قهوه است که از قضا طرفداران زیادی دارد. قهوه عربیکا معمولا از قیمت بالایی نیز برخوردار است. شرایط کاشت درخت قهوه عربیکا کاملا خاص و منحصربه‌فرد است. همین مسئله باعث شده تا این نوع درختان صرفا در برخی از مناطق دنیا رشد کنند. در کنار لذت خوردن قهوه، برای اینکه بدانید طعم بی‌نظیر قهوه عربیکا ریشه در کجا دارد، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
معرفی قهوه عربیکا
دو گونه اصلی از گیاهان قهوه در دنیا شناخته شده است که عربیکا و ربوستا نام دارند. هر چند که در بررسی‌های آزمایشگاهی تا کنون ۱۲۴ گونه درخت قهوه در سراسر دنیا شناسایی شده است. در حال حاضر سهم گونه عربیکا در تأمین قهوه دنیا حدود ۶۰ درصد است. البته عربیکا در گذشته تقریبا سهمی بالای ۹۰ درصد از قهوه تولید شده در دنیا را داشت؛ اما به دلیل شرایط آسان تولید قهوه ربوستا و قیمت تمام شده کمتر آن، در این سال‌ها قهوه عربیکا سیطره خود را بر بازار جهانی از دست داده است.
قهره عربیکا در زیرگونه‌های مختلفی تولید و روانه بازار می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- Bourbon
- Pacarmara
- Maragogype
- SL-28
- Typica
- Heirloom (گونه اتیوپیایی)
درخت قهوه عربیکا؛ خیلی دور، خیلی نزدیک
هر دانه خوراکی که امروز در دنیای ما پیدا می‌شود، زادگاه خاص خود را دارد. درخت قهوه عربیکا نیز برای اولین بار در کشور آفریقایی اتیوپی کشت شده است. اگر به این کشور سفر کنید، متوجه خواهید شد که هنوز هم در کنار کاشت قهوه عربیکا به صورت رسمی، گونه‌های وحشی این درخت نیز وجود دارند. البته نباید از نام یمن نیز به عنوان یکی دیگر از کشورهایی که شرایط کاشت درخت قهوه عربیکا در آن کاملا مهیا است نیز غفلت کنیم.
به غیر از این دو کشور که در صدر لیست کاشت این درخت به شمار می‌روند، کشورهای دیگری در قاره آسیا و آمریکای لاتین که دارای آب‌وهوای گرمسیری و ارتفاع بالا نسبت به سطح دریا هستند، از جمله اندونزی، ویتنام و برزیل نیز جزء تولید‌کنندگان قهوه عربیکا در سطح دنیا به شمار می‌روند.
شرایط کاشت درخت قهوه عربیکا
آنچه باعث می‌شود که قهوه عربیکا در بازار با قیمت بالایی به فروش برسد، شرایط سخت و دشواری است که درخت قهوه عربیکا برای رشد به آن نیاز دارد. برای کاشت قهوه عربیکا حتما باید سطح زمین زیر کشت بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع داشته باشد. این درخت در برابر انواع آفات بسیار حساس است و به همین دلیل باید نهایت مراقبت و نگهداری از آن در طول دوره رشد به عمل بیاید.
طول دوره رشد یک درخت قهوه عربیکا به طور متوسط حدود هفت سال است. در پایان هفت سال معمولا به بلوغ کامل دست پیدا می‌کند. این درخت در شرایط یخ‌بندان خیلی سریع آسیب می‌بیند. بهترین دما برای رشد آن بین ۱۵ تا ۲۴ درجه سلسیوس است. گونه‌های تجاری این درخت معمولا تا ۵ متر رشد می‌کنند. از نظر تابش خورشید نیز در شرایط تابش مستقیم خورشید مشکلی برای رشد نخواهد داشت هر چند که در شرایط نیمه سایه نیز می‌تواند به خوبی رشد کند.
فرآیند تولید گل‌های کوچک و سفید رنگ این درخت بین ۲ تا ۴ سال بعد از کشت آن در فصل بهار آغاز می‌شود. این بازه زمانی بسته به شرایط آب‌وهوایی در منطقه پرورش درخت تغییر می‌کند. گل‌های سفید درخت قهوه عربیکا معمولا رایحه شیرین و بسیار شبیه به گل یاس را از خود منتشر می‌کنند. گل‌ها تنها چند روز دوام می‌آورند و بعد از آن نوبت به میوه درخت می‌رسد که رشد کند. در ابتدا رنگ سبز تیره دارند و سپس به قرمز روشن و در نهایت به قرمز تیره یا بنفش متمایل می‌شوند. در مرحله نهایی به میوه درخت عربیکا، گیلاس گفته می‌شود.
نکات مهم رشد درختان قهوه عربیکا
چند نکته مهم در خصوص درخت قهوه عربیکا و میوه آن وجود دارد که در این قسمت به ترتیب مرور می‌کنیم:
- گونه‌های وحشی این درخت بین ۹ تا ۱۲ متر رشد می‌کنند.
- برگ‌های این درخت ظاهر ساده دارند و به شکل بیضی هستند. همچنین طول ان‌ها بین ۶ تا ۱۲ سانتی متر است.
- دانه‌های قهوه درون میوه این درخت که به نام گیلاس شناخته می‌شود، رشد می‌کند. در هر میوه ۲ دانه وجود دارد.
- میوه درخت قهوه عربیکا در طیف رنگی قرمز روشن تا بنفش قرار می‌گیرد.
قهوه عربیکا یا ربوستا؟
پاسخ به این سؤال از فردی به فرد دیگر ممکن است که متمایز باشد. اما در اینجا چند نکته مهم برای مقایسه بین قهوه عربیکا و ربوستا وجود دارد که باید بیان کنیم:
- پیچیدگی طعم در قهوه عربیکا به مراتب بیشتر است.
- شیرینی و مزه سنتی قهوه عربیکا برای بسیاری از افراد لذت بیشتری به همراه دارد.
- قند و چربی دانه‌های عربیکا نسبت به ربوستا بیشتر است.
- میزان اسیدیته قهوه عربیکا بیشتر است و به همین دلیل تعادل بالاتری دارد.
- عمر مفید دانه‌های قهوه عربیکا کم است.
- در وزن مساوی، کافئین موجود در ربوستا دو برابر عربیکا است.
- قیمت قهوه عربیکا نیز معمولا دو برابر ربوستا است.
در حال حاضر پس از کاشت درخت قهوه عربیکا و برداشت میوه آن، در فرآیند تولید محصول نهایی از ترکیب قهوه عربیکا و ربوستا با نسبت‌های متفاوتی نیز استفاده می‌شود. به این ترتیب که عربیکا برای ایجاد طعم و عطر به کار می‌رود و قهوه ربوستا در افزایش کافئین ترکیب نقش مؤثری دارد. قیمت محصول نهایی نیز نسبت به قهوه عربیکا خالص کمتر می‌شود.
کلام پایانی
درخت قهوه عربیکا در مناطق گرمسیری یا نیمه‌گرمسیری که در طول سال یخ‌بندان را تجربه نمی‌کنند و هوای معتدلی دارند، به خوبی رشد می‌کند. اگر شما هم جزء علاقه‌مندان به قهوه اسپرسو هستید، تردید نکنید که قهوه عربیکا بهترین گونه برای آماده کردن این قهوه است. قهوه عربیکا برای بسیاری از مردم در سراسر دنیا همان چیزی است که به دنبالش هستند.
