نتایج تحقیقات نشان داده‌اند که برای حدود 29% از افرادی که صبح قهوه می‌نوشند، قهوه اثر ملین دارد. در 71% دیگر، این اثر بروز پیدا نمی‌کند، اما از اثر آن روی 29% مطمئنیم و علم آن را اثبات کرده است. اما چیزی که علم تا به حال در اثبات آن ناتوان بوده است، دلیل بروز این پدیده است.

با این که کافئین موجود در قهوه یک ماده محرک است که می‌تواند باعث به کار افتادن بیشتر روده شود، مطالعات نشان داده‌اند که حداقل کل داستان کافئین نیست – قهوه دی‌کف (بدون کافئین) نیز اثر مشابهی دارد. علاوه بر این، مطالعه‌ای برای تشخیص بروز اثر ملین مشابه قهوه در افرادی که دیگر نوشیدنی‌های با کافئین می‌نوشند (مثل نوشابه‌ها، چای، کامبوچا، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و غیره) انجام نشده است.

به گفته دکتر جیل دویچ، مدیر برنامه مطالعات اختلالات دستگاه گوارشی دانشگاه ییل، «پاسخ کوتاه این است که ما از دلیل این پدیده مطمئن نیستیم! به نظر می‌رسد که فرمولاسیون کلی قهوه در این موضوع دخیل است و نه یک ماده خاص.»

یک توضیح احتمالی، گاسترین است، هورمونی که فعالیت روده بزرگ را افزایش می‌دهد و بنابراین اثر ملینی دارد. هر دو نوع قهوه کافئینه و دی‌کف می‌توانند سطح گاسترین را افزایش دهند. این موضوع را با زمان مصرف کلی قهوه – بعد از بیدار شدن از خواب در صبح، زمانی که فعالیت روده بزرگ به طور طبیعی افزایش می‌یابد – ترکیب کنید و یک جواب احتمالی خواهید گرفت.

اما باز هم، از آنجا که همه افراد اثر ملینی قهوه را تجربه نمی‌کنند، دانشمندان نمی‌توانند کاملا مطمئن باشند که چه عواملی در این پدیده نقش دارند. دلیل آن هرچه که باشد، از قهوه متشکریم که حداقل برای افراد خاصی، صبح زود پس از خواب را راحت تر می‌کند!