تاثیر قهوه بر استرس و اضطراب چیست؟

موقعیت‌هایی در زندگی پیش می‌آید که یک اتفاق باعث اضطراب ما می‌شود و ما برای فرار از واقعیت و انکار احساس‌مان به آن موضوع سعی می‌کنیم تقصیر را گردن عامل دیگری مثل خوراکی یا نوشیدنی دیگری بیاندازیم. گاهی اوقات هم فرد دچار اختلال اضطراب شده است و این سوال برایش پیش می‌آید که شاید فنجان قهوه‌ای که صبح نوشیده است باعث تشدید این حس اضطراب شده است. واقعا چه دیواری کوتاه‌تر از قهوه‌ای که صبح نوشیده‌ایم؟ گاهی بی‌دلیل تمام تقصیرهای استرس و اضطراب ما گردن یک یا دو فنجان قهوه‌ای که صبح نوشیده‌ایم می‌افتد.

آیا قهوه روی اضطراب تاثیر دارد؟

سوال این است آیا قهوه اضطراب را بیشتر می‌کند؟ نمی‌توان انکار کرد که قهوه باعث افزایش فعالیت هورمون کورتیزول و در نتیجه افزایش حس استرس ما می‌شود، اما دیگر لازم نیست قهوه را مسئول تمام اضطراب‌های زندگی‌مان بدانیم. برای مدیریت برخی از استرس‌های زندگی باید دنبال مشاوره پزشکی یا روان‌پزشکی باشیم و برای بعضی دیگر باید قهوه را مسئول بدانیم. در این مطلب بررسی می‌کنیم که آیا قهوه باعث استرس می‌شود و چطور می‌توان تاثیر منفی آن را کاهش داد.

چرا قهوه می‌خورم استرس می‌گیرم؟

کافئین موجود در قهوه یک ماده محرک است که باعث افزایش ترشح و فعالیت هورمون کورتیزول می‌شود. البته واکنش طبیعی بدن هر فرد به کافئین متفاوت است. معمولا احساس اضطراب و استرس در صورت مصرف بیش از حد قهوه و یا بر اثر وابستگی بدن به این ماده بوجود می‌آید. البته ممکن است بعضی افراد به دلیل عدم تحمل کافئین، با مصرف مقدار کمی ‌از این نوشیدنی هم دچار استرس و اضطراب شوند.

جالب است بدانیم افرادی که با یکی از اختلال‌های اضطراب شامل اختلال اضطراب عمومی، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال اضطراب پس از رویدادِ استرس‌زا و اختلال وحشت (یا پنیک) دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، با مصرف قهوه علایم بیماری‌شان بیشتر می‌شود. یک تحقیق علمی ‌انجام شده در سال 2022 به این نتیجه رسیده است که مصرف 5 فنجان قهوه در روز (بدون وجود محرک خارجی دیگری) در افرادی که درگیر حمله پنیک هستند باعث تحریک بروز این نوع از اختلال اضطراب می‌شود. علاوه‌ بر این، عوارض دیگر مصرف بیش از حد قهوه مثل اختلال خواب هم احتمال افرایش اضطراب در فرد را بالا می‌برد.

پس کسانی که اختلال اضطراب دارند یا بدن‌شان به صورت طبیعی واکنش شدیدتری به کافئین دریافتی از قهوه نشان می‌دهند چه کار باید کنند؟ برای این دسته از افراد روش‌هایی برای خنثی کردن اثر قهوه وجود دارد که می‌توانند امتحان کنند. اگر این روش‌ها جوابگو نبود و همچنان علایم اضطراب را در خود مشاهده کردند، پس به ناچار باید سراغ نوشیدنی‌های جایگزین قهوه بروند و کافئین کمتری را وارد بدن خود کنند.

تداخل دارویی قهوه با داروهای اضطراب

معمولا راهکارهای تراپی و روانشناسی برای مدیریت استرس و اضطراب توصیه می‌شود. اما گاهی اوقات پزشک برای مدیریت یا درمان استرس داروهایی را هم تجویز می‌کند. داروهایی که برای درمان استرس تجویز می‌شوند، عبارتند از:

بوسپار (بوسپیرون)، زاناکس (آلپرازولام)، آتیوان (لورازپام) و کلونوپین (کلونازپام)، پروپرانولول و آتنولول، سلکسا (سیتالوپرام)، لکساپرو (اسکیتالوپرام)، پروزاک (فلوکستین) و زولافت (سرترالین)، افکسور (ونلافاکسین) و سیمبالتا (دولوکستین)

نوع تداخل قهوه با این داروها به دارو و دوز مصرفی شما بستگی دارد. مثلا مصرف همزمان قهوه و زاناکس باعث خنثی شدن اثر دارو می‌شود، یا تداخل مصرف قهوه با پروپرانولول و آتنولول باعث کاهش کارآیی این دارو‌ها می‌شود. علاوه‌بر این، مصرف آن با پروزاک یا لکساپرو تاثیر ضدافسردگی آن را افزایش می‌دهد اما منجر به تاثیرات جانبی دیگری می‌شود.

چطور تاثیرات استرس‌زای قهوه را از بین ببریم؟

روش‌هایی برای کاهش تاثیر استرس ناشی از مصرف قهوه وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• از مصرف کافئین در تایم عصر به بعد خودداری کنید. این کار باعث اختلال خواب و در نتیجه ایجاد حس اضطراب می‌شود.
• اگر محرک‌ها یا داروهای حاوی اندروفین مصرف می‌کنید، از مصرف قهوه خودداری کنید.
• مصرف همزمان بعضی از آنتی بیوتیک‌ها و داروهای گوارشی باعث کاهش سرعت پردازش کافئین در بدن می‌شود. در نتیجه قهوه در جریان خون به مدت بیشتری باقی می‌ماند و تاثیر طولانی مدت‌تری بر بدن دارد.

یک پیشنهاد خواندنی: تاثیر قهوه بر معده چیست؟

• انجام فعالیت‌های بدنی بعد از مصرف قهوه راه مناسبی برای مدیریت استرس ناشی از آن است.
• از مصرف بیش از حد قهوه خودداری کنید.
• نوشیدنی‌های بدون کافئین مثل ماچا، ماسالا، چای کرک و غیره را جایگزین کنید.
• قهوه‌های بدون کافئین یا دیکف مثل نورسکا 8 شب بن مانو را امتحان کنید.

در نهایت، آیا قهوه استرس زا است؟

در پاسخ به اینکه “آیا قهوه برای استرس خوب است یا بد؟” باید بگوییم که مصرف قهوه به صورت کلی فعالیت هورمون استرس را بالا می‌برد. اما مصرف متعادل کافئین برای اکثر افراد مشکل‌ساز نمی‌شود و می‌توانند با خیال راحت از این نوشیدنی لذت ببرند. البته راه‌حل‌هایی وجود دارند تا کسانی که از قبل مشکل اضطراب دارند یا با وارد کردن کافئین به سیستم بدن‌شان دچار اضطراب می‌شوند، همچنان بتوانند از این نوشیدنی لذت ببرند.