دریپ کافی یا قهوه دمی چکه‌ای چیست؟

در تهیه قهوه، روش‌های کلاسیک جایگاه ویژه‌ای در نظر قهوه‌نوشان اصیل دارد. یکی از این قهوه‌های تهیه شده از روش‌های سنتی و کلاسیک، قهوه دمی چکه‌ای است. ابزارهایی مانند فرنچ‌پرس، کمکس، V60، موکاپات و … که برای تهیه قهوه استفاده می‌شوند، همگی ابزارهای دم‌آوری قهوه هستند که با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. روش تهیه قهوه دمی چکه‌ای، موضوعی است که در این مقاله به صورت تخصصی به آن می‌پردازیم و ابزارهایی که در این روش کاربرد دارند را معرفی می‌کنیم.

معرفی قهوه دمی چکه‌ای یا دریپ کافی

دریپ کافی (قهوه دمی چکه‌ای) یکی از انواع قهوه‌هاست که شیوه دم‌آوری آن روش پور اور (POUR OVER) است. پور اور در صنعت قهوه، به مجموعه عمل ریختن آب‌جوش روی قهوه، به‌علاوه فیلتر و جمع‌آوری قهوه در ظرف را می‌گویند. به‌عبارت ساده‌تر، آب‌جوش از روی دانه‌های آسیاب شده قهوه که روی یک فیلتر مخصوص قرار دارند، گذر می‌کند و عصاره قهوه به آرامی با عبور از فیلتر به پایین جاری می‌شود. این شیوه درست کردن قهوه با نام قهوه فیلتر شده شناخته می‌شود و تاریخچه‌ قدیمی دارد که معمولاً در کشورهای مدیترانه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. از ویژگی‌های این روش دم کردن قهوه، حفظ طعم و عطر اصلی قهوه است. در ادامه به توضیح بیشتری می‌پردازیم و به تفاوت‌های اصلی بین روش‌های اجرای قهوه دمی چکه‌ای اشاره می‌کنیم.

انواع قهوه دمی چکه‌ای

قهوه دمی چکه‌ای را به سه مدل می‌توان اجرا و ارائه کرد. روش دم‌آوری در هر سه مدل پور اور است اما از ابزارها و شیوه‌های اجرایی متفاوتی استفاده می‌شود:

1-  روش دستی تهیه قهوه دمی چکه‌ای

قهوه دمی چکه‌ای یا دریپ کافی به شیوه دستی (Manual Drip Coffee)، یک روش مورد علاقه برای تهیه قهوه است. در این روش، تهیه قهوه توسط کنترل دست انسان و به روش پوراور صورت می‌گیرد. المان‌های اصلی قهوه دمی چکه‌ای به روش دستی، قهوه‌ساز دریپر غیراتوماتیک (مانند قهوه کمکس و قهوه وی 60) به‌علاوه فیلترهای کاغذی (پارچه‌ای و یا فلزی) و ظرف جمع‌آوری قهوه است. 

روش دستی دریپ کافی، کنترل دقیقی بر روی زمان خارج شدن و نسبت آب به قهوه فراهم می‌کند و در نتیجه این امکان را می‌دهد که به‌طور دقیق‌تر روی آیتم‌های مختلفی مانند قوام، مزه و ترکیبات شیمیایی قهوه تأثیرگذار باشد. این روش برای علاقه‌مندان به طعم و نتیجه قهوه با کیفیت بالا، یک گزینه عالی است.

مهمترین ویژگی روش دستی در تهیه قهوه دمی چکه‌ای، کنترل بر ریزش آب و زمان خروج قهوه از فیلتر است

2-  تهیه قهوه دریپ کافی با دستگاه

قهوه دمی تهیه شده با دستگاه قهوه ساز چکه‌ای همان روش دریپ کافی است که فیلتر ثابت و شیب مشخصی دارند و از طریق مخزن آب و رسیدن به دمایی مشخص به شکل خودکار آب بر روی قهوه ریخته می‌شود که در نهایت به دلیل شیب بیشتر فیلتر، آب با سرعت بالاتری از قهوه عبور کرده و زمان استخراج کوتاه‌تری دارد. با این قهوه‌ساز، تهیه قهوه به صورت اتوماتیک انجام می‌شود. در واقع، فقط قهوه آسیاب شده را داخل فیلتر قرار می‌دهید و دستگاه را روشن می‌کنید. در این حالت، کنترلی روی عصاره و طعم قهوه نخواهید داشت.

مهم‌ترین ویژگی قهوه دریپ تهیه شده به روش اتوماتیک، سرعت تهیه و زمان عصاره‌گیری آن کوتاه‌تر است

3- دریپ بگ کافی (قهوه دمی چکه‌ای کیسه‌ای)

دریپ بگ کافی یا قهوه دمی چکه‌ای کیسه‌ای (Coffee Drip Bag) یک روش ساده با مراحل کم‌تر برای تهیه قهوه دمی چکه‌ای است. این شیوه، قهوه دمی را به شکل کیسه‌هایی آماده می‌کند که هر کیسه شامل قهوه آسیاب شده و فیلتر است. بنابراین، برای تهیه قهوه با این روش، تنها کافی است که دریپ بگ کافی در اختیار داشته باشید. در ایران، شرکت بن‌مانو قهوه دمی چکه‌ای کیسه‌ای را با نام دریپ بگ کافی نورسکا (Noresca) تولید و در بسته‌های 6 عددی به بازار عرضه کرده است. دریپ بگ کافی‌ بن‌مانو، تنوع مختلفی دارد و بر اساس ساعتی که در روز مصرف می‌شوند، دسته‌بندی شده‌اند. نورسکا این امکان را می‌دهد؛ در هر زمانی از شبانه روز، یک فنجان قهوه داشته باشید. استفاده از دریپ بگ‌ها بسیار ساده است:

1. یک فنجان آب جوش را آماده کنید.
2. کیسه قهوه را باز کرده و روی لبه فنجان قرار دهید.
3. آب گرم را به آرامی بر روی قهوه ریخته و اجازه دهید آب از کیسه قهوه عبور کند و در فنجان جمع شود.
4. پس از عبور کامل آب از کیسه، آن را با دقت بیرون بکشید و دور بیندازید.
5. قهوه دمی آماده است.

لازم به ذکر است، دریپ بگ کافی به شکل قهوه دمی چکه‌ای عصاره‌گیری می‌شود، اما روش آن پور اور است. یعنی به صورت دستی آب روی آن ریخته می‌شود. کیسه‌های دریپ بگ کافی، به دلیل جنس مخصوص پارچه‌ای و با کیفیتی که دارند، از قهوه در برابر آلودگی‌های محیطی، چربی‌ها و حتی عبور ریزترین ذرات محافظت می‌کند. بنابراین با استفاده از این فیلترها، عصاره قهوه شفاف و خالص‌تر نسبت به فیلترهای فلزی است. از طرفی بسته‌بندی آلومینیومی دریپ بگ‌های کیسه‌ای، قابلیت حمل و استفاده در هر مکانی را فراهم می‌کند.

قهوه دمی چکه‌ای تهیه شده در فرم کیسه‌ای، ضمن داشتن ویژگی‌های خود، تمام خصوصیات قهوه دمی چکه‌ای را نیز داراست

تفاوت دریپ کافی و پوراور

این سوال زیاد پرسیده می‌شود که تفاوت دریپ کافی و پور اور چیست؟ معنی لغوی دریپ کافی (Drip Coffee)، یعنی قهوه دمی چکه‌ای. معنی لغوی و مفهومی پوراور (Pour Over)، به عمل ریختن آب داغ به روی قهوه‌ای که روی فیلتر کاغذی، پارچه‌ای یا فلزی قرار دارد.

روش تهیه قهوه دریپ کافی، همان روش پوراور است. به عبارتی دریپ کافی و پوراور دو چیز جدا از یکدیگر نیستند. قهوه دریپ کافی، به روش پوراور آماده می‌شود. اما نکته این است که پوراور به شکل دستی توسط کتل قهوه دمی و با کنترل دست انجام می‌شود یا توسط دستگاه‌های برقی به صورت اتوماتیک اجرا می‌شود. حالت آخر قهوه‌های آماده شده در کیسه‌های فیلتردار فوری و سینگل سروی هستند که در ایران با نام نورسکا شناخته می‌شوند. در این مدل، روش پوراور به شکل دستی اجرا می‌شود.

دلیل محبوبیت قهوه دمی چکه‌ای (دریپ کافی) چیست؟

دم کردن قهوه به روش دریپ کافی یا دمی چکه‌ای (قهوه دمی با روش چکه‌ای) دارای مزایایی است که به دلیل محبوبیت آن در بین علاقه‌مندان به قهوه می‌توان اشاره کرد. برخی از مزایا و دلایل محبوبیت این روش، عبارتند از:

طعم و مزه: یکی از دلایل اصلی محبوبیت قهوه دمی چکه‌ای، طعم و مزه عالی و خاص قهوه است. این روش، طعم قوی و چشمگیر قهوه را در اوج نشان می‌دهد. طعم قهوه، به طور کامل استخراج می‌شود و نتیجه یک فنجان قهوه با کیفیت و مزه عالی است.

کنترل کامل: در روش دریپ کافی، به صورت دقیق کنترل می‌کنید که چقدر قهوه آسیاب شده را با آب تماس داده و چقدر زمان استخراج قهوه باشد. این امکان را به شما می‌دهد تا طعم و قوام قهوه را بر اساس سلیقه خود تنظیم کنید.

سهولت استفاده: استفاده از روش دریپ کافی بسیار ساده است و نیازی به دانش و تجهیزات پیچیده ندارد. شما فقط نیاز به دستگاه دریپر، فیلتر قهوه، قهوه آسیاب شده و آب داغ دارید. بنابراین، به راحتی تهیه می‌شود.

تجربه آرامش‌بخش: فرآیند تهیه قهوه به روش دریپ کافی یک تجربه آرامش‌بخش است. با تماشا جریان آب روی قهوه آسیاب شده و تبدیل شدن آن به قهوه در فنجان، لذت ببرید و لحظاتی از آرامش را تجربه کنید.

سایز و نوع مناسب دانه قهوه برای قهوه دمی چکه‌ای

سایز و نوع مناسب دانه قهوه برای قهوه دمی چکه‌ای، به ترجیح شما و نوع دم‎‌افزاری که استفاده می‌کنید بستگی دارد. اما به طور کلی، برای قهوه دمی چکه‌ای، دانه قهوه با ذرات متوسط تا ریز مناسب است تا به آرامی از فیلتر عبور کند و عصاره‌گیری متعادلی ایجاد شود. نوع دانه قهوه، بیشتر به سلیقه افراد بستگی دارد. ترجیحا از دانه‌ قهوه سینگل اورجین (تک خواستگاه) یا بلند (مخلوطی از چندین دانه قهوه) استفاده کنید. همچنین، به نوع قهوه (مانند عربیکا یا روبوستا) و روش تقسیم‌بندی (مانند قهوه تازه یا سوخته) توجه کنید. بهتر است برای تهیه قهوه دمی چکه‌ای، از دانه قهوه تازه آسیاب شده استفاده کنید تا طعم و مزه بهتری را تجربه کنید.

نکاتی که در تهیه قهوه دمی چکه‌ای باید رعایت کنید

در تهیه قهوه دمی چکه‌ای (قهوه دمی با روش چکه‌ای)، رعایت برخی نکات به بهبود کیفیت و طعم قهوه کمک می‌کند. در ادامه، تعدادی از این نکات را بررسی می‌کنیم:

استفاده از آب استاندارد: آبی که در تهیه این قهوه استفاده میشود باید دارای این ویژگی‌ها باشد:

1. فاقد عطر، طعم، مزه و بو باشد
2. ph آن 7 یعنی خنثی باشد
3. عدد TDS آن بین 100 تا 150 باشد
4. عدد سختی HD آن بین 50 تا 70 باشد

بر اساس این توضیحات، آب معدنی، آب استانداردی برای تهیه قهوه است. اگر از دستگاه‌های تسویه آب استفاده میکنید، تنظیمات آن بر اساس معیارهای بالا انجام شود.

استفاده از فیلتر مناسب: در تهیه این قهوه از فیلترهای کاغذی و پارچه‌ای استفاده شود بهتر است زیرا چربی آب را جذب کرده  مانع از ورود چربی به داخل قهوه میشوند در نتیجه قهوه شفاف‌تری تهیه میشود.

استفاده از قهوه تازه: انتخاب قهوه تازه و باکیفیت از اهمیت بالایی برخوردار است. قهوه آسیاب شده را بهتر است در همان روز تهیه و استفاده کنید تا بو و طعم آن حفظ شود.

آسیاب ذرات قهوه: درجه آسیاب قهوه بسیار مهم است. برای قهوه دمی چکه ای، بهتر است قهوه با آسیاب خرد و همگن استفاده شود. آسیاب خردتر، طعم و مزه قهوه را بهبود می‌بخشد.

نسبت قهوه به آب: نسبت قهوه به آب، در تهیه قهوه دمی چکه‌ای حائز اهمیت است. استفاده از نسبت مناسب قهوه به آب (معمولاً بین 1 به 15 تا 1 به 18) بهبود طعم قهوه را به همراه دارد. این‌کار با آزمایش و تجربه به دست می‌آید.

دمای آب: دمای آب نقش مهمی در استخراج طعم و اسانس قهوه دارد. معمولاً دمای آب بین 90-96 درجه سانتی‌گراد مناسب است. آب بسیار گرم باعث می‌شود قهوه به سرعت استخراج شود و طعم تلخ‌تری به وجود آورد، در حالی که آب سرد کاملا بالعکس عمل کرده و با تأخیر در استخراج، طعم قهوه را کمتر می‌کند.

نحوه ریختن آب: هنگامی که آب را روی قهوه ریخته، به حرکت آرام و منظم توجه کنید. این‌کار به تساوی استخراج قهوه کمک می‌کند و از به وجود آمدن رسوب در قهوه جلوگیری می‌کند.

زمان استخراج: معمولاً زمان استخراج در قهوه دمی چکه‌ای بین 2 تا 4 دقیقه است. با تجربه و تنظیم مناسب زمان، طعم دلخواه خود را به دست آورید.

شیب فیلتر: هنگام قرار دادن قهوه آسیاب شده در فیلتر، توجه کنید که شیب فیلتر نسبتاً کم باشد. این‌کار به کنترل جریان آب و خارج شدن بهتر آن کمک می‌کند.

پاکسازی دستگاه و تجهیزات: بعد از استفاده، دستگاه و تجهیزات مورد استفاده (مانند دریپر و فیلتر) را کامل تمیز کنید. این‌کار از تراکم و رسوب قهوه جلوگیری می‌کند.

و اما کلام آخر

دم‌آوری قهوه شیوه‌های گوناگونی دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را ارائه می‌دهد. دریپ کافی یا قهوه دمی چکه‌ای، یکی از بهترین و پرطرفدارترین روش‌ها برای عصاره‌گیری دانه‌های قهوه است که طعم و مزه واقعی قهوه را حفظ می‌کند و با دستگاه‌های متنوعی می‌شود از این روش استفاده کرد. اما با توجه به اینکه زمان در آماده‌سازی یک فنجان قهوه  بسیار مهم است، تولید دریپ کافی بگ یا قهوه چکه‌ای کیسه‌ای توانسته با نوعی فیلترهای پارچه‌ای در سریع‌ترین زمان و بدون وسایل و تجهیزات خاص؛ کیفیت مورد قبولی برای دوست‌داران قهوه ایجاد کند.