
قهوه در ماه رمضان: بایدها و نبایدها برای روزهداران
قهوهدوستان روزهدار بخوانند: نکات طلایی برای ماه رمضان
قهوه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای جهان است که بهدلیل داشتن کافئین، انرژیزا و تقویتکننده محسوب میشود. با این حال، همه افراد نمیتوانند بهراحتی از این نوشیدنی لذت ببرند. مصرف کافئین، برای برخی از افراد مشکلات جدی به همراه دارد. در این مقاله، به بررسی این موضوع میپردازیم که چه کسانی نباید قهوه مصرف کنند و کافئین برای چه کسانی مضر است.
مصرف قهوه برای بسیاری از افراد، سالم، مفید و انرژیبخش است. اما برای افرادی با شرایط خاص پزشکی، قهوه و کافئین میتواند مضر باشد. این گروهها ممکن است بهدلیل واکنشهای منفی بدنشان به کافئین یا تأثیرات آن بر وضعیت سلامتیشان نیاز به کاهش یا قطع مصرف قهوه داشته باشند. برخی از افرادی که باید مصرف قهوه را محدود کنند شامل موارد زیر هستند:
در ادامه به توضیح هریک میپردازیم.
کافئین بهعنوان یک ماده محرک به طور مستقیم بر عملکرد قلب تأثیر میگذارد. تحقیقات علمی نشان میدهد که مصرف بیش از حد قهوه ممکن است منجر به افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب و در برخی موارد حتی ایجاد آریتمیهای قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی شود. بهخصوص در افرادی که از قبل به مشکلات قلبی دچار هستند، این تغییرات ممکن است به عوارض جدی مثل حملات قلبی منجر شود. در نتیجه، این افراد باید مشورت با پزشک خود را برای تعیین مقدار ایمن مصرف قهوه در برنامه روزانه خود جدی بگیرند. پیشنهاد میکنیم در مقاله مزایا و معایب نوشیدن قهوه برای قلب بیشتر با آخرین دادههای علمی و پزشکی آشنا شوید.
آیا نوشیدن قهوه برای مادر باردار مضر است؟ مطالعات علمی نشان دادهاند که مصرف بیش از حد کافئین در دوران بارداری میتواند خطرات جدی برای سلامت جنین و مادر ایجاد کند. کافئین بهراحتی از جفت عبور کرده و به جنین میرسد، اما بدن جنین نمیتواند این ماده را مانند بدن بزرگسالان متابولیزه کند. مصرف بیش از حد کافئین میتواند خطر سقط جنین، تولد نوزاد با وزن کم و حتی مشکلات رشد جنین را افزایش دهد. به همین دلیل، متخصصان پزشکی به زنان باردار توصیه میکنند که مصرف کافئین را به کمتر از ۲۰۰ میلیگرم در روز محدود کنند، معادل تقریباً یک فنجان قهوه.
قهوه و استرس چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ کافئین یک محرک قوی است که فعالیت سیستم عصبی مرکزی را افزایش میدهد. این اثر میتواند در افراد مبتلا به اضطراب و استرس نتایج منفی ایجاد کند. کافئین معمولاً باعث افزایش هوشیاری میشود؛ اما در افراد حساس به اضطراب منجر به تشدید علائم اضطرابی میشود. برخی از این علائم شامل تپش قلب، لرزش دستها، تعریق زیاد و احساس بیقراری هستند. به همین دلیل، پزشکان معمولاً توصیه میکنند که افراد دچار اضطراب یا کسانی که مستعد حملات پنیک هستند، از مصرف قهوه و کافئین بهطور جدی پرهیز کنند یا مصرف آن را به حداقل ممکن کاهش دهند.
کافئین بهدلیل خاصیت تحریککنندگی در مواردی بر عملکرد دستگاه گوارش تأثیر میگذارد. در افراد مبتلا به مشکلاتی مانند ریفلاکس معده، زخم معده یا سندرم روده تحریکپذیر (IBS)، مصرف قهوه این علائم را بدتر میکند. کافئین باعث افزایش ترشح اسید معده میشود و این امر علائم ریفلاکس معده (سوزش سردل) را تشدید میکند. علاوهبر این، در برخی افراد قهوه باعث تحریک بیشتر روده میشود و در برخی موارد منجر به اسهال یا دردهای شکمی میگردد. افرادی که به این مشکلات دچار هستند، باید مصرف قهوه و سایر نوشیدنیهای کافئیندار را کنترل کنند. قهوههای کم اسید یا بدون کافئین و همچنین کلدبرو اسیدیته کمتری دارند که مناسب این افراد هستند.
افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از مصرف زیاد قهوه پرهیز کنند. تحقیقات نشان داده است که کافئین باعث افزایش موقت فشار خون میشود. این افزایش، اگرچه معمولاً موقتی است؛ اما ممکن است برای کسانی که از قبل به فشار خون بالا مبتلا هستند، خطرناک باشد. اگرچه برخی تحقیقات حاکی از آن هستند که افراد عادی پس از مصرف طولانیمدت قهوه به اثرات کافئین عادت میکنند، اما در افرادی که به فشار خون بالا مبتلا هستند، این تأثیرات ممکن است دائمیتر و خطرناکتر باشند.
کافئین یک محرک قوی برای سیستم عصبی مرکزی است و مصرف آن به طور بالقوه در برخی از افراد مبتلا به صرع تأثیر منفی میگذارد. تحریک بیشازحد سیستم عصبی ممکن است خطر حملات تشنجی را در افراد مبتلا به صرع افزایش دهد. البته تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است تا تأثیر دقیق کافئین بر افراد مبتلا به صرع مشخص شود؛ اما متخصصان توصیه میکنند که این افراد از مصرف زیاد کافئین خودداری کنند و در صورت داشتن هرگونه نگرانی با پزشک خود مشورت کنند.
مصرف قهوه و کافئین برای بسیاری از افراد بهعنوان بخشی از یک سبک زندگی سالم و پرانرژی مفید تلقی میشود. کافئین با اثرات محرک خود هوشیاری و تمرکز را افزایش میدهد و در برخی موارد حتی با کاهش خطر ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت نوع ۲ و برخی سرطانها مرتبط است. اما همه افراد به یک شکل به کافئین واکنش نشان نمیدهند و برای برخی از گروههای حساس، مصرف کافئین ممکن است بیشتر ضرر داشته باشد تا سود.
اگرچه مصرف معتدل قهوه برای بسیاری از افراد مشکلی ایجاد نمیکند؛ اما کسانی که دچار بیماریهای قلبی، اضطراب، فشار خون بالا یا مشکلات گوارشی هستند، باید مصرف کافئین را با نوشیدنیهای جایگزین قهوه مدیریت کنند.
آیا مصرف روزانه قهوه برای سلامتی مضر است؟
مصرف معتدل قهوه (حدود ۲ تا ۳ فنجان در روز) برای بسیاری از افراد سالم بیضرر است و حتی ممکن است فوایدی نیز داشته باشد. با این حال، افرادی که دچار مشکلات قلبی، اضطراب یا سایر بیماریها هستند باید مصرف آن را مدیریت کنند.
آیا مصرف قهوه باعث بیخوابی میشود؟
بله، کافئین احتمال دارد تا چندین ساعت در بدن فعال بماند و باعث بیخوابی یا کاهش کیفیت خواب شود. توصیه میشود افرادی که به خواب شبانه حساس هستند از مصرف قهوه در ساعات بعدازظهر یا شب خودداری کنند.
آیا قهوه بدون کافئین (Decaf) واقعاً بدون کافئین است؟
قهوه بدون کافئین کاملاً عاری از کافئین نیست، بلکه مقدار بسیار کمی کافئین دارد (حدود ۲ تا ۵ میلیگرم در هر فنجان). با این حال، برای افرادی که به کافئین حساس هستند یا نمیتوانند کافئین مصرف کنند گزینه مناسبی است.
چگونه میتوان عادت مصرف زیاد قهوه را کاهش داد؟
برای کاهش مصرف قهوه از روشهای تدریجی استفاده کنید مانند جایگزینی قهوه معمولی با قهوه بدون کافئین یا مصرف چایهای گیاهی. همچنین، کاهش تعداد فنجانها در روز به تدریج به کاهش وابستگی به کافئین کمک میکند.