گریدبندی قهوه چیست؟

قهوه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است و بیش از دو میلیارد فنجان قهوه روزانه مصرف می‌شود. این نوشیدنی، نه‌تنها به‌خاطر طعم و عطر خود بلکه به دلیل تنوع زیاد در انواع و کیفیت آن شهرت دارد. گریدبندی قهوه یکی از فرآیندهای کلیدی در صنعت قهوه است که به تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا از کیفیت محصولی که می‌خرند یا می‌فروشند، اطمینان حاصل کنند. در ادامه این مطلب به تعریف گریدبندی قهوه و انواع آن می‌پردازیم.

مفهوم گریدبندی قهوه چیست؟

گریدبندی قهوه به معنای ارزیابی کیفیت دانه‌های قهوه بر اساس ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی دانه‌های قهوه است. این ویژگی‌ها شامل اندازه دانه‌ها، وزن، رنگ، میزان رطوبت و عطرو‌طعم دانه‌های قهوه می‌شود. درواقع گریدبندی قهوه فرآیندی است که در آن دانه‌های قهوه بر اساس مجموعه‌ای از معیارهای کیفی ارزیابی و دسته‌بندی می‌شوند و این فرآیند به تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا کیفیت قهوه را ارزیابی کنند و از ارزش واقعی آن در بازار آگاه شوند. گریدبندی قهوه معمولاً توسط کارشناسان و متخصصان صنعت قهوه انجام می‌شود و شامل مراحل مختلفی ازجمله بررسی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی دانه‌های قهوه می‌شود.

ویژگی‌های فیزیکی در گریدبندی قهوه

اندازه دانه‌ها: اندازه دانه‌های قهوه یکی از معیارهای مهم در گریدبندی است. دانه‌های بزرگ‌تر معمولاً به‌عنوان دانه‌های با کیفیت بالاتر شناخته می‌شوند؛ زیرا احتمال بیشتری دارد که در شرایط مناسب رشد کرده و طعم بهتری داشته باشند.

شکل دانه‌ها: شکل دانه‌های قهوه نیز ممکن است بر کیفیت تأثیر بگذارد. دانه‌های یکنواخت و سالم به‌طور معمول نشان‌دهنده کیفیت بالاتر هستند.

رنگ دانه‌ها: رنگ دانه‌های قهوه، نشان‌دهنده مرحله رشد و فرآوری باشد. دانه‌های سبز و یکنواخت معمولاً نشان‌دهنده کیفیت بهتر هستند.

وزن دانه‌ها: دانه‌های سنگین‌تر معمولاً نشان‌دهنده کیفیت بالاتر هستند، زیرا اغلب رطوبت بیشتری در خود دارند و در فرآیند برشته شدن عطر و طعم بهتری ایجاد می‌کنند.

یک پیشنهاد خواندنی: چطور قهوه خوب بخریم؟

ویژگی‌های شیمیایی و حسی در گریدبندی قهوه

عطر و طعم: یکی از مهم‌ترین عوامل در گریدبندی قهوه، عطر و طعم آن است. قهوه‌هایی با کیفیت بالا عطر و طعم پیچیده و دلپذیری دارند که شامل نت‌های مختلفی مانند میوه، شکلات یا گل‌ها می‌شود.

اسیدیته: اسیدیته قهوه به میزان ترشی قهوه اشاره دارد و به‌عنوان یکی از معیارهای کیفی در نظر گرفته می‌شود. قهوه‌های باکیفیت بالا اسیدیته متعادل و ملایم دارند.

بدنه: بدنه قهوه به حس و بافت قهوه در دهان اشاره دارد. قهوه‌های با کیفیت بالا بدنه‌ای کامل و غنی دارند که در دهان حس لذت‌بخشی ایجاد می‌کنند.

پس‌مزه: پس‌طعم قهوه به طعمی اشاره دارد که بعد از نوشیدن قهوه در دهان باقی می‌ماند. قهوه‌های با کیفیت بالا دارای پس‌مزه‌ای دلپذیر و طولانی‌مدت هستند.

در این راستا، فرآیند تست طعم قهوه یا کاپینگ، یک آنالیز حسی است که مطابق استانداردهای SCA انجام می‌شود و توازن، یکنواختی، شیرینی، بادی، اسیدیته، و عطر قهوه را مورد بررسی قرار می‌دهد.

تقسیم‌بندی گرید قهوه

گریدبندی قهوه ممکن است بر اساس استانداردهای مختلفی انجام شود که معمولاً به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:

1. قهوه‌های تخصصی
2. قهوه‌های کامرشیال (تجاری)
3. قهوه‌های صنعتی

قهوه‌های تخصصی (Specialty Coffee):

این نوع قهوه‌ها بر اساس سیستم امتیازدهی SCA (انجمن قهوه تخصصی) ارزیابی می‌شوند و امتیاز بالای ۸۰ دریافت می‌کنند. قهوه‌های تخصصی کیفیت بالایی دارند و عطر و طعم پیچیده‌ای را ارائه می‌دهند. این قهوه‌ها معمولاً به صورت دستی برداشت و فرآوری می‌شوند و از مزارع کوچک و مناطق خاصی به‌دست می‌آیند.

قهوه‌های تجاری (Commercial Coffee):

قهوه‌های کامرشیال (تجاری) معمولاً در حجم‌های بزرگ تولید و فرآوری می‌شوند و در بازارهای عمومی به‌فروش می‌رسند. این نوع قهوه‌ها معمولاً کیفیت پایین‌تری نسبت به قهوه‌های تخصصی دارند و برای تولید محصولات قهوه‌ای معمولی مانند قهوه فوری یا قهوه بسته‌بندی شده استفاده می‌شوند.

قهوه‌های صنعتی (Industrial Coffee):

این نوع قهوه‌ها به صورت انبوه تولید و فرآوری می‌شوند و عمدتاً برای تولید محصولات قهوه‌ در مقیاس صنعتی مانند نوشیدنی‌های قهوه آماده و کنسانتره‌های قهوه استفاده می‌شوند. کیفیت این نوع قهوه‌ها معمولاً پایین‌تر از قهوه‌های تخصصی و تجاری است.

یک پیشنهاد خواندنی: روش‌های فرآوری قهوه چیست؟

سیستم‌های استاندارد گریدبندی

سیستم SCA:

انجمن قهوه تخصصی (Specialty Coffee Association) یکی از شناخته‌شده‌ترین سیستم‌های گریدبندی قهوه است. این سیستم بر اساس امتیازدهی از ۰ تا ۱۰۰ انجام می‌شود و قهوه‌های با امتیاز بالای ۸۰ به ‌عنوان قهوه‌های تخصصی شناخته می‌شوند.

سیستم ICO:

سازمان بین‌المللی قهوه (International Coffee Organization) نیز استانداردهایی برای گریدبندی قهوه ارائه می‌دهد که شامل معیارهای فیزیکی و حسی برای ارزیابی کیفیت قهوه است.

استانداردهای ملی:

بسیاری از کشورهای تولیدکننده قهوه، استانداردهای ملی خود را برای گریدبندی قهوه دارند که بر اساس شرایط خاص منطقه‌ای و ویژگی‌های محلی تعیین می‌شوند.

مهمترین کشورهای عرضه کننده قهوه

قهوه در بیش از ۷۰ کشور جهان کشت می‌شود؛ اما برخی از این کشورها به‌عنوان تولیدکنندگان اصلی و صادرکنندگان عمده قهوه شناخته می‌شوند.

برزیل:

برزیل بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده قهوه در جهان است. این کشور شرایط اقلیمی مناسبی برای کشت قهوه دارد و بیش از یک سوم قهوه جهان را تولید می‌کند. برزیل به‌خاطر تولید قهوه‌های عربیکا با کیفیت بالا و روبوستا شناخته می‌شود.

ویتنام:

ویتنام دومین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان است و بیشتر به خاطر تولید قهوه روبوستا شناخته می‌شود. قهوه روبوستا ویتنام به دلیل عطروطعم قوی و تلخ خود معروف است.

کلمبیا:

کلمبیا یکی از معروف‌ترین تولیدکنندگان قهوه عربیکا در جهان است. قهوه کلمبیا به‌دلیل عطروطعم ملایم و متعادل خود شهرت دارد و به‌عنوان یکی از بهترین قهوه‌های جهان شناخته می‌شود.

اتیوپی:

اتیوپی به‌عنوان زادگاه قهوه شناخته می‌شود و قهوه‌های عربیکا با کیفیت بالا در این کشور کشت می‌شود. قهوه‌های اتیوپی به خاطر عطر و طعم خاص و میوه‌ای خود مشهور هستند.

اندونزی:

اندونزی یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قهوه در جهان است و به‌دلیل تولید قهوه روبوستا و عربیکا شناخته می‌شود. قهوه‌های اندونزی به خاطر عطر و طعم خاکی و دودی خود معروف هستند.

گریدبندی قهوه در کشورهای تولیدکننده

در کشورهای تولیدکننده قهوه، گریدبندی به‌طور گسترده‌ای برای تضمین کیفیت و تعیین قیمت استفاده می‌شود. در برزیل، گریدبندی بر اساس اندازه دانه‌ها، رنگ و وزن انجام می‌شود و از استانداردهای SCA پیروی می‌کند. در کلمبیا، گریدبندی بر اساس ویژگی‌های فیزیکی و حسی قهوه انجام می‌شود و قهوه‌های با کیفیت بالا با علامت “Excelso” شناخته می‌شوند.

همچنین در اتیوپی، گریدبندی بر اساس منشاء جغرافیایی و ویژگی‌های خاص هر منطقه انجام می‌شود. قهوه‌های اتیوپی بر اساس منطقه کشت و ویژگی‌های خاص هر منطقه به گریدهای مختلف تقسیم می‌شوند. اما در ویتنام، گریدبندی بر اساس اندازه دانه‌ها و میزان رطوبت انجام می‌شود و قهوه‌های با کیفیت بالا به‌عنوان “Grade 1” شناخته می‌شوند.

و در آخر..

گریدبندی قهوه یکی از فرآیندهای کلیدی در صنعت قهوه است که به تضمین کیفیت و تعیین قیمت دانه‌های قهوه کمک می‌کند. این فرآیند بر اساس ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی دانه‌های قهوه انجام می‌شود و می‌تواند بر اساس استانداردهای ملی یا بین‌المللی صورت گیرد. کشورهای تولیدکننده قهوه هر کدام روش‌ها و استانداردهای خاص خود را برای گریدبندی قهوه دارند که به تضمین کیفیت و رقابت‌پذیری در بازار جهانی کمک می‌کند.