فرهنگ قهوه‌نوشی در هلند

فرهنگ قهوه‌نوشی در کشور هلند در طی چندین قرن تکامل پیدا کرده است و کم‌کم تبدیل به یک عنصر جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره، پذیرایی و مهمان‌نوازی هلندی‌ها شده است. پیوند فرهنگ هلندی با عادت نوشیدن قهوه آن‌چنان محکم است که حتی برای زمان‌های استراحت و دورهمی‌شان که به صرف قهوه می‌گذرد، نام کوفیتیجد داده‌اند و حتی یک قهوه مخصوص به خود به نام قهوه هلندی یا “داچ کافی” را برای خود ابداع کرده‌اند.

در ادامه این مطلب، بیشتر در مورد ارتباط عمیق هلندی‌ها با این نوشیدنی و رسپی قهوه مخصوص هلندی صحبت می‌کنیم تا کاملا با عادات مصرف و علاقه آن‌ها به این نوشیدنی خاص آشنا شویم.

تاریخچه مصرف قهوه در هلند

قهوه از قرن هفدهم میلادی و از زمانی که یک شرکت تجاری هلندی ارتباطات تجاری با کشوری مثل اندونزی را آغاز کرد، به کشور هلند معرفی شد. ارتباط تجاری با این کشور که خود یکی از مهم‌ترین کشورهای تولیدکننده قهوه است، شرایط لازم را برای ورود قهوه به هلند را ایجاد کرد. در سال‌های اول، قهوه یک نوشیدنی لاکچری به حساب می‌آمد و طبقه اشراف از نوشیدن فنجان قهوه خود در قهوه‌خانه‌های شهرهای بزرگ لذت می‌بردند. بعدها که تجارت قهوه گسترده‌تر شد، این محصول با قیمت مناسب‌تری در دسترس عامه مردم قرار گرفت، تا جایی که در قرن هجدهم میلادی تبدیل به یک نوشیدنی معمول شد و کم کم حتی جای چای را هم گرفت.

الگوها و عادات رفتاری مصرف قهوه در هلند

به قدری تعداد قهوه‌خانه‌ها و کافه‌ها در پایتخت این کشور زیاد است که در هر نقطه از این شهر قرار بگیرید، احتمالا مسیر طولانی برای رسیدن به یک فنجان قهوه را در پیش نداشته باشید. چندین قرن است که قهوه‌خانه‌ها با نام محلیِ “کوفی هوزن‌ها” محلی برای معاشرت‌های اجتماعی، دورهمی‌های غیر رسمی‌ و یا حتی قرارهای کاری به حساب می‌آید. هلندی‌ها عاشق قهوه‌خانه‌های سنتی با فضاهای تاریک و دکوراسیون و فضای چوبی هستند تا ضمن نوشیدن یک فنجان قهوه زمانی را به استراحت و یا حتی گفت‌و‌گوهای طولانی بگذرانند.

هنوز در این کشور از وجود قهوه خانه‌های سنتی استقبال می‌شود، اما فضاهای کاری اشتراکی مدرن‌تر در کافه‌های مدرن‌ بوجود آمده است که به افراد امکان اشتراک فضای کاری تیمی‌ و یا فردی ضمن صرف وقت و لذت از نوشیدنی قهوه‌شان را می‌دهد. این ابتکار تا حد زیادی به غنی‌تر شدن فرهنگ قهوه‌نوشی در این کشور کمک می‌کند.

کوفیتیجد: سنت هلندی برای استراحت قهوه

کوفیتیجد (koffietijd)، که در ترجمه لغوی به معنای “زمان قهوه” است، در حقیقت، یک سنت فرهنگی است و به زمان‌های استراحت هلندی‌ها که به نوشیدن قهوه در کنار یک خوراکی شیرین می‌گذرد، گفته می‌شود. این سنت قدیمی ‌هلندی‌ها چیزی فراتر از نوشیدن یک فنجان قهوه است و معمولا لحظاتی از آرامش، معاشرت و تفریحات اجتماعی را به همراه دارد.

معمولا هلندی‌ها حدود ساعت 10:30 صبح و 3 بعدازظهر دست از کار و زندگی می‌کشند و خود را به صرف یک فنجان قهوه همراه با یک تکه کیک یا چند بیسکوییت مهمان می‌کنند. در طول این زمان استراحت قهوه، معمولا مکالمه‌های کوتاه و دوستانه‌ای بین اعضای خانواده، دوستان و همکاران شکل می‌گیرد.

در حقیقت، سنت کوفیتیجد یک سنت قدیمی ‌در هلند است که بعد از گذشت نسل‌های متوالی، هنوز جایگاه خود را در هویت و شیوه زندگی هلندی‌ها حفظ کرده است. این سنت قدیمی ‌نشانه‌ای از مهمان‌نوازی در این فرهنگ است، بدین معنی که هلندی‌ها با تعارف کردن یک فنجان قهوه به مهمان خود خوش‌آمدگویی می‌کنند.

در این روزها، هلندی‌ها با حفظ این سنت قدیمی، تا حدی با ویژگی‌ها و رویه‌های زندگی مدرن خود را تطبیق داده‌اند. مثلا به دلیل استقبال هلندی‌ها از قهوه‌های تخصصی، انواع دانه قهوه تک‌خاستگاه و روش‌های دم‌آوری پیچیده‌تر برای استخراج طعم واقعی این نوشیدنی به کوفیتیجد اضافه شده است.

یک پیشنهاد خواندنی: با فرهنگ قهوه‌نوشی مردم نروژ آشنا شوید

قهوه هلندی (Dutch coffee)

هلندی‌ها قهوه سیاه با طعم و عطر قوی را ترجیح می‌دهند، بنابراین، یک رسپی قهوه خاص را که با ذائقه و سلیقه خودشان تطابق داشته باشد را ابداع کرده اند. این رسپی قهوه مخصوص به نام قهوه هلندی یا داچ کافی معروف است. قهوه سیاه هلندی طعم و عطر بولد با نوت عطری شکلات، اسپایسی، کاراملی دارد.

در رسپی این نوشیدنی هلندی برای استخراج قهوه، از آب سرد به جای آب داغ استفاده می‌شود و دم‌آوری آن مانند روش کلد برو مدت زمان زیادی (بین 3 تا 6 ساعت) زمان می‌برد. در نتیجه، می‌توانید از طعم میوه‌ای همراه با افترتیست شکلاتی این نوشیدنی لذت برده و عطر کارامل و شکلات آن مشام شما را پُر کند.

البته که این روزها، اسپرسو و قهوه‌های مبتنی بر اسپرسو هم در فرهنگ قهوه‌نوشی هلند محبوبیت پیدا کرده‌اند، اما همچنان قهوه هلندی جایگاه مخصوص خود را در میان هلندی‌ها دارد. این قهوه هنوز هم پای ثابت معاشرت‌های اجتماعی، مهمان‌نوازی و زمان‌های استراحت یا همان کافی‌تایم‌های هلندی است.

مصرف قهوه در هلند

با توجه به عواملی مثل فرهنگ قهوه در این کشور و محبوبیت زیاد قهوه‌خانه‌ها، سبک زندگی شلوغ و پرمشغله هلندی‌ها و نیاز آن‌ها به یک نوشیدنی برای افزایش انرژی روزانه‌شان و عوامل اقتصادی و اجتماعی دیگر، هلند به یکی از کشورهای پرمصرف قهوه تبدیل شده است.

البته در دهه‌های اخیر، میزان مصرف عمومی ‌قهوه تا حدودی کاهش داشته است و این میزان در سال‌های اخیر در نوسان بوده است. مثلا واردات قهوه در سال 2017 حدود 176 تن بوده است، در حالی که این میزان در سال 2018 افزایش داشته و به 190 تن رسیده است. سال بعد (2019) هلندی‌ها 191 تن قهوه را وارد کرده‌اند، در حالی که در سال 2020 این مقدار به 176 تن کاهش یافته است.

داده‌های مصرف قهوه در این کشور نشان می‌دهد که هلند همچنان یکی از پرمصرف‌ترین کشورهای اروپایی در زمینه مصرف قهوه است و هلندی‌ها روزانه از نوشیدن چندین فنجان قهوه لذت می‌برند. علاوه‌بر این، باید به این نکته اشاره کرد که ترجیحات قهوه‌نوشی هلندی‌ها هم در سال‌های اخیر تغییراتی داشته است و نسل جدید بیشتر به نوشیدن قهوه‌های مبتنی بر اسپرسو و قهوه‌های تخصصی روی آورده‌اند. علاوه‌بر این، با توجه به گسترش تِرِند مصرف قهوه‌های ارگانیک که با روش‌های کشاورزی پایدار تولید شده‌اند و علاقه نسل جدید به تکرار یک تجربه قهوه‌نوشی خاص، میزان مصرف قهوه‌های تک‌خاستگاه در این کشور رشد زیادی داشته است.

آداب و رسوم روزانه مردم هلند در نوشیدن قهوه

به صورت سنتی، هلندی‌ها از دو روش سنتی کوفی زتاپارات (koffiezetapparaat) و کوفی ورکید (koffie verkeerd) برای دم‌آوری قهوه استفاده می‌کنند.

کوفی زتاپارات یک قهوه ساز سنتی به روش چکه‌ای است که در همه خانه‌های هلندی وجود دارد. این قهوه‌ساز مانند سایر انواع معمول قهوه‌سازهای چکه‌ای عمل می‌کند و در نتیجه یک فنجان قهوه تمیز بدون دانه‌های ته‌نشین شده که مطابق میل و سلیقه یک هلندی اصیل است تحویل می‌دهد.

از طرف دیگر، کوفی ورکید که معنای لغوی آن “قهوه اشتباهی” است، قهوه اوله هلندی درست می‌کند. با استفاده از این روش، مقدار برابری از قهوه و شیر داغ را با هم ترکیب می‌کنند تا یک نوشیدنی روان و آرامش‌بخش را در یک لیوان بلند سرو کنند. علاوه‌بر این روش‌های سنتیِ هلندی، در فرهنگ قهوه‌نوشی این کشور روش‌های دم‌آوری فرنچ پرس و کلدبرو هم جایگاه خوبی پیدا کرده است. این روش‌ها به کاربر امکان کنترل بیشتری روی متغییرهای دم‌آوری قهوه می‌دهد و به خوبی می‌تواند طعم و عطر واقعی قهوه را استخراج کند. در سال‌های اخیر، روش دم‌آوری اسپرسو و نوشیدنی‌های مبتنی بر اسپرسو مانند لاته، فلت وایت و کاپوچینو هم محبوبیت خاصی در میان نسل جدید پیدا کرده است.

بنابراین، انواع قهوه‌های محبوب در هلند شامل قهوه سیاه و اصیل هلندی، کوفی ورکید، فرنچ پرس، کلدبرو و همچنین انواع اسپرسو و نوشیدنی‌های مبتنی بر آن است.

و در آخر..

مانند خیلی از کشورهای اروپایی، هلندی‌ها هم علاقه شدیدی به نوشیدن قهوه دارند و این کشور در میان پرمصرف‌ترین کشورها از نظر میزان واردات و مصرف قهوه قرار دارد. این نوشیدنی در فرهنگ روزمره و پذیرایی این کشور نقش پر رنگی دارد و به عنوان نمادی از آرامش و مهمان‌نوازی شناخته می‌شود. کافه‌ها و قهوه‌خانه‌های این کشور فضای آرامش‌بخش و جالبی را برای استراحت‌های کوتاه روزانه و یا حتی قرارهای کاری و دوستانه ایجاد می‌کنند و انواع نوشیدنی‌های قهوه اصیل هلندی، قهوه‌های تک‌خاستگاه و حتی انواع قهوه‌های امروزی‌تر را سرو می‌کنند. البته، وجود همین کافه‌ها و قهوه‌خانه‌ها در سرتاسر این کشور به غنی کردن فرهنگ قهوه‌نوشی در هلند کمک زیادی می‌کند.