پس‌طعم قهوه چیست؟

تا به حال به احساسی که از چشیدن آخرین جرعه قهوه به شما دست داده است، فکر کرده‌اید؟ چه طعم و مزه‌ای را به یاد می‌آورید؟ چه حسی از تجربه این طعم داشتید؟ در فرهنگ قهوه‌نوشی به طعم، مزه و حس فیزیکی باقی‌مانده در دهان پس از نوشیدن قهوه، پس‌مزه یا پس‌طعم (aftertaste) گفته می‌شود. پس‌طعم از جمله مفاهیم مهم در صنعت قهوه است که نیاز به توجه بیش‌تری دارد. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا با این مفهوم بیش‌تر آشنا شوید.

منظور از پس‌طعم قهوه یا پس‌مزه چیست؟

پس‌طعم قهوه یکی از اصطلاحات تخصصی قهوه، در واقع مجموعه‌ای از مزه‌ها، طعم‌ها و احساساتی است که با نوشیدن هر جرعه قهوه تجربه می‌کنیم و درست پس از قورت دادن قابل دریافت است. پس‌طعم ممکن است با طعم‌یادهای قهوه نیز در تطابق نباشد و همچنین پس‌طعم دریافتی از جرعه‌های مختلف یک نوشیدنی نیز می‌توانند با هم متفاوت باشند.

پس‌طعم قهوه تا حد زیادی محصول تمام عناصر حسی (اعم از چشایی، بویایی و لامسه) است که در هر جرعه می‌یابید. وقتی قهوه را قورت می‌دهید، همه این عناصر با هم ترکیب می‌شوند و در نهایت چیزی را تشکیل می‌دهند که ما آن را پس‌طعم می‌نامیم.

پس‌طعم قهوه از چه جنبه‌هایی سنجیده می‌شود؟

پس‌طعم قهوه به طور کلی دارای دو جنبه است:

1. مدت زمان ماندگاری آن در دهان
2. طعم و مزه‌های قهوه

در واقع این دو مسئله که پس‌طعم قهوه چقدر ماندگاری دارد و همراه با چه طعمی است، دو جنبه‌ای هستند که به صورت مجزا اندازه‌گیری می‌شوند. پس‌طعم قهوه می‌تواند بسته به میزان ماندگاری آن کوتاه، طولانی یا ماندگار باشد. از نظر مزه نیز می‌توان اسیدیته، شیرینی و تلخی پس‌طعم را تفکیک کرد.

در ادامه می‌خواهیم هر یک از این مقادیر را بررسی کنیم تا آن‌ها را بیش‌تر بشناسیم و بدانیم که چگونه هر یک را به‌درستی در تجربه بعدی خود شناسایی کنیم.

یک پیشنهاد خواندنی: با چرخ طعم قهوه آشنا شوید و نحوه استفاده از آن را یاد بگیرید

انواع پس‌طعم قهوه

اسیدیته در پس‌طعم قهوه

اسیدیته در مزه قهوه می تواند تیز (قهوه اسیدی) یا ملایم (قهوه با اسیدیته کم) باشد. پس‌طعم یک قهوه اسیدی طولانی‌تر است و ممکن است نسبت به پس‌طعم قهوه ملایم‌تر مدت بیش‌تری در دهان باقی‌بماند. گاهی اوقات پس‌طعم اسیدی قهوه حاصل کم‌عصاره‌گیری است.

پس‌طعم شیرین قهوه

پس‌طعم شیرین در قهوه معمولا مربوط به دانه سبز و شرایط آن است و نه فرایند عصاره‌گیری. معمولا مقادیر جزئی آن اسیدیته بیش از حد را متعادل می‌کند. به علاوه شیرینی در پس‌طعم قهوه یک ویژگی بسیار مثبت است. قهوه‌ای که شیرینی خوشایندی دارد به احتمال زیاد پس از قورت‌دادن یادی از آن شیرینی را روی زبان‌تان باقی می‌گذارد.

پس‌طعم تلخ قهوه

در نهایت پس‌طعم تلخ ناخوشایندترین مزه در پس‌طعم است. البته پس‌طعم تلخ قهوه تنها در صورتی قابل قبول است که محصول طبیعی خواص ارگانولپتیکی دانه باشد. اگر به دلیل شرایط دیگری مانند بیش‌عصاره‌گیری یا برشته‌کاری طولانی‌مدت به وجود آید، معمولا غیرقابل کنترل است و حسی زننده در گلو ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که گاهی اوقات بعد از نوشیدن بعضی قهوه‌ها میل به نوشیدن یک لیوان آب خنک داریم.

یک پیشنهاد خواندنی: مراحل رست قهوه چیست و چه تاثیری بر کیفیت قهوه دارد؟

پس‌طعم عطری قهوه

در تجربه قهوه‌نوشی ما رایحه‌ها نقش بزرگی در ایجاد طعم دارند. وقتی قهوه را قورت می‌دهید، عطر آن برخاسته و به سمت مجرای بینی‌تان بالا می‌رود، جایی که مغز شما عطر را به عنوان طعم تفسیر می‌کند. اگر پس‌طعم قهوه‌تان طعم‌یاد مشخصی دارد، به احتمال زیاد از عطر آن است.

حس دهانی

به نسبت المان‌های دیگری که بررسی کردیم حس دهانی مشارکت کم‌تری در پس‌طعم دارد، دلیل آن مشارکت کم‌تر گلو به نسبت زبان در حس دهانی است. با این حال قهوه‌هایی که حس‌دهانی خاصی دارند در پس‌طعم نیز حس‌شان محسوس است، خصوصا اگر تن‌واری سنگین و خامه‌ای یا آبمیوه‌ای و شیرین دارند.

وقتی قهوه بعدی خود را می‌نوشید، به این المان‌های چشایی به صورت جداگانه توجه کنید، سپس به نحوه تاثیرگذاری آن‌ها بر پس‌طعم فکر کنید. گاهی اوقات تنها یک یا دو المان پس‌طعم را شکل می‌دهند اما گاهی همه آن‌ها در ایجاد آن اثر پایانی نقش دارند.

چگونه می‌توان پس‌طعم قهوه را توصیف کرد؟

بهترین راه برای تجربه پس‌طعم قهوه این است که هنگام قورت‌دادن، نفسی عمیق و آهسته را بیرون دهید. این کار به عناصر مایع اجازه می‌دهد تا در پشت زبان و گلوی شما حرکت کنند بدون این‌که ماهیچه‌های مری در تجربه شما اختلالی به وجود آورند. وقتی این کار را انجام می‌دهید، این سوال را از خود بپرسید: آنچه تجربه می‌کنم (طعم، مزه و حس فیزیکی) من را به یاد چه چیزی می‌اندازد؟ پرسیدن این سوال بهترین راه برای ارزیابی پس‌طعم بدون نیاز به کندوکاوی عمیق در هر یک از المان‌های چشایی است.

یک پیشنهاد خواندنی: تجربه‌های شخصی در افزودن نمک در قهوه

آیا پس‌طعم قهوه تغییر می‌کند؟

بسیاری از قهوه‌ها پس‌طعمی دارند که با نوشیدن قهوه و قورت‌دادن آن کمی تغییر می‌کند. گاهی اوقات با یک شیرینی ساده شروع می‌شود و با برخاستن و حرکت عطر آن به سمت مجرای بینی به طعمی غنی تبدیل می‌شود. گاهی اوقات با اسیدیته‌ای ملایم شروع می‌شود و به مرور که نوشیدنی با پوست حساس‌تر گلو و مری تماس پیدا می‌کند، به حالتی تیز تبدیل می‌شود.

آیا پس‌طعم تحت هر شرایطی ماندگار است؟

وقتی قهوه به‌طور ماهرانه‌ای تولید، برشته و دم شده باشد، احتمالا پس‌طعمی بی‌نظیر خواهد داشت که ماندگاری بالایی هم دارد. به عنوان مثال قهوه‌ای متعادل چنین ویژگی‌ای دارد و پس از خالی شدن فنجان از آنْ تجربه و خاطره فوق‌العاده‌ای از خود به‌جا می‌گذارد.

قهوه کم‌عصاره‌گیری شده پس‌طعمی کوتاه و گذرا از خود باقی‌می‌گذارد، در حالی که قهوه بیش‌عصاره‌گیری شده پس‌طعمی سنگین و سرشار از تلخی برای مدتی پس از نوشیدن هر جرعه از خود به‌جا می‌گذارد.

دفعه بعدی که قهوه خود را می‌چشید، سعی کنید به این سوالات فکر کنید و آن‌ها را از خود بپرسید. درنظر داشته باشید که یادگیری مفاهیم چشایی قهوه با قهوه‌های نه چندان تازه یا کم‌کیفیت بسیار سخت و پرخطا خواهد بود، بنابراین سعی کنید با نوشیدن قهوه‌های تازه‌برشت و تازه آسیا شده هم درک چشایی خودتان را افزایش دهید و هم از نوشیدن قهوه‌ای تازه لذت ببرید.

و اما در آخر

پس‌طعم قهوه یکی از اصطلاحات رایج در صنعت قهوه است و در واقع به آخرین حسی اطلاق می‌شود که بعد از قورت‌دادن از قهوه دریافت می‌کنید. در پس‌طعم‌ها ممکن است مزه‌ای مثل اسیدیته یا تلخی غالب باشد. آگاهانه نوشیدن قهوه و بررسی کیفیت‌های چشایی و المان‌های مختلف حسی آن حین چشیدن درک و دریافت شما از المان‌های چشایی قهوه را به مرور زیاد کرده و به تبع لذت شما از نوشیدن آن را دوچندان خواهد شد.