آفریقا که اغلب از آن به‌عنوان زادگاه قهوه یاد میشود، میراثی غنی و با سابقه در دنیای کشت و تولید قهوه دارد. از ارتفاعات مه‌آلود اتیوپی تا مناظر زنده و پرجنبوجوش کنیا و فراتر از آن، این قاره دارای تنوع بی‌نظیری از طعمها، عطرها و فرهنگ‌های قهوه است که برای قرن‌ها علاقه‌مندان به قهوه را مجذوب خود کرده است. قهوهٔ آفریقایی به‌خاطر ویژگیهای متمایزش، از نتهای گلی و مرکباتی یرگاشفه اتیوپیایی گرفته تا پروفایل‌های جسورانه و شراب مانند کنیایی، از شهرت جهانی برخوردار است. در این مقاله، سفری را در دنیای مسحورکننده قهوه آفریقا آغاز کرده و خاستگاه، مشخصات طعمی منحصربهفرد و اهمیت فرهنگی آن را در سطح محلی و جهانی بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید تا به داستان جذاب قهوه آفریقایی بپردازیم، قصه‌ای که هر جرعه آن حکایت از سنت، نوآوری و زیبایی بی‌حد و حصر این سرزمین دارد.
قهوه از گذشته تاکنون نقش مهمی در زندگی مردم آفریقا ایفا کرده است. حدود ۱۲ درصد از قهوه مصرفی جهان در قاره آفریقا، علی‌الخصوص بخش شرقی آن تولید میشود. این منطقه باورنکردنی دارای شرایط آب‌وهوایی و خاک بسیار مساعد است که باعث تولید طعمهای منحصربهفرد میشود.
قهوه آفریقایی به دلیل برخورداری از طعمهای بسیار خاص، منحصربهفرد شناخته میشود. ارتفاعات زیاد، خاک‌های آتشفشانی با مواد معدنی فراوان و نزدیکی به خط استوا، همگی عوامل دخیل در ایجاد ویژگیهای طعمی قهوه آفریقایی به شمار میروند.
بارزه اصلی قهوههای آفریقایی، نتهای برجست میوهای، طعم و عطر توت مانند و نتهای گلی است. اسیدیته شفاف را می‌توان یکی دیگر از مشخصات این قهوهها دانست. پس از دم‌آوری قهوههای آفریقایی غالباً طعمهای محبوبی مانند یاس، ترنج و مرکبات دریافت خواهید کرد.
در حال حاضر تعدادی از کشورهای آفریقایی و اخیرا جمهوری دموکراتیک کنگو همگی بازارهای صادراتی خود را ایجاد کرده‌اند. قهوه هر کشور دارای ویژگیهای متمایز که طیف گسترده‌ای از طعمهای قهوه را دربرمی‌گیرد است.
لیست تولیدکنندگان قهوه در آفریقا، عبارتند از:
در ادامه نگاهی عمیق‌تر به این کشورهای تولیدکننده قهوه در آفریقا خواهیم داشت.
جمهوری بوروندی (the Republic of Burundi) کشوری کوچک است که در قسمت مرکزی آفریقا در مجاورت دریاچه تانگانیکا قرار دارد. این کشور از آب‌وهوایی استوایی که آن را برای کشت قهوه به مکان بسیار مناسبی تبدیل میکند برخوردار است. قهوه به همراه چای 90% بازار صادراتی بوروندی را تشکیل می‌دهند. بنابراین اقتصاد صادراتی این کشور، به شدت به قیمت قهوه و چای در بازار گره خورده است.
اکثر قهوههای تولیدشده در بوروندی توسط مزارع کوچک در ارتفاعات بالای 1200 متر کشت میشوند و از انواع بوربون هستند. دانه‌های سبز قهوه این کشور عمدتاً با استفاده از روش کاملاً شستهشده (fully washed) که به طعمهای بسیار واضح و اسیدیته بالا منجر میشود، فرآوری میشوند.
یک پیشنهاد خواندنی: با قهوه سبز، دم‌آوری و خواص آن آشنا شوید
اتیوپی (Ethiopia) که زادگاه قهوه بهشمار می‌رود، هفتمین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان است. می‌توان گفت قهوه غنی اتیوپی در هیچ جای دیگر روی زمین تکرار نمی‌شود و تا زمانی که کمی از قهوه این کشور را امتحان نکنید، باور این که چگونه قهوه می‌تواند چنین طعم میوهای و گلی داشته باشد دشوار است.
قهوه اتیوپی هم اکنون در مرکزیت دنیای قهوه تخصصی قرار دارد. تقریبا 50 درصد از قهوه اتیوپی در ارتفاعات بالای 1500 متر کشت میشود. در اتیوپی چندین منطقه برای کشت قهوه وجود دارد که هر کدام دارای آب‌وهوای متمایز و در نتیجه طعم خاص خود هستند. از مهمترین مناطق کشت قهوه در اتیوپی می‌توان به هرار (Harrar)، جیمه (Djimmah) و سیدامو (Sidamo) اشاره کرد. ویژگی برجستهٔ قهوههای اتیوپی، نتهای طعمی میوهای، شرابی، شکلاتی، آجیلی و ادویه‌ای است.
قهوهٔ کنیا (Kenya) به‌خاطر عطر رضایت‌بخش، تعادل بین اسیدیته، بادی و ویژگیهای طعمی میوهای دارای شهرت جهانی است. قسمت عمده قهوه کنیا در ارتفاعات بین 1500 تا 2100 متر بالاتر از سطح دریا کشت میشود. قهوه در کنیا غالبا دو بار در سال برداشت میشود. جالب است بدانید، دولت کنیا صنعت قهوه را بسیار جدی می‌گیرد و در واقع ریشه‌کن کردن یا از بین‌بردن درختان قهوه غیرقانونی است.
درجه‌بندی قهوه در کنیا معمولا بر اساس اندازه انجام میشود، با این فرض که هر چه دانه قهوه بزرگ‌تر باشد، کیفیت بالاتری دارد. این فرضیه بهطور کلی درست است، اما ممکن است در برخی موارد قهوه با اندازه کوچک‌تر، بسیار برتر از انواع مشابه با سایز بزرگ‌تر باشد.
دانه‌های قهوه، به شرح زیر درجه‌بندی میشوند:
قهوه برای مدت طولانی با ارزش‌ترین کالای صادراتی رواندا (Rwanda) به‌حساب می‌آمد، اما رویدادهای دهه 1990 صنعت قهوه این کشور را از بین برد. خوشبختانه هم اکنون رواندا مسیر بهبودی را با سرعت زیادی طی میکند و قهوه محصول این کشور، که عمدتا عربیکا کاملا شستهشده است، یکی از مرغوب‌ترین قهوهها است که قاره آفریقا ارائه می‌دهد. بیشتر دانه‌های قهوه در مزارع بسیار کوچکی که اکثرا به تعاونی تبدیل شده‌اند، کشت میشوند. دانه قهوه رواندا، معمولا از طعم میوهای (اغلب توت و سیب) همراه با رایحههای واضح گلی بهره‌مند است.
خانه کوه کلیمانجارو، مطمئنا محصول قهوه قابل‌توجهی تولید میکند. اگر چه صنعت قهوه تانزانیا (Tanzania) به خوبی کنیا، اتیوپی یا رواندا ندارد، اما این صنعت در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته است. بخش عمدهٔ تولید قهوه در تانزانیا، انواع ربوستا است. قهوهٔ تانزانیا بهطور کلی قهوهای با بادی سنگین و سطح اسیدیتهٔ پایین بهشمار می‌رود.
اوگاندا (Uganda) در خط استوا قرار دارد و آب و هوای حاصل از آن این کشور را به یکی از تولیدکنندگان برتر دانه‌های قهوه ربوستا تبدیل کرده است. تولید قهوهٔ عربیکا در اوگاندا بسیار کم است. این کشور در گذشته تا کنون عمدتاً به‌عنوان تولیدکنندهٔ ربوستا شناخته میشود. بااین‌حال، مناطق خاصی از اوگاندا، به‌ویژه در شمال شرقی نزدیک کنیا و در غرب کشور در منطقهٔ کوه رونزوری، هم اکنون قهوهٔ بسیار قابل‌توجهی تولید می‌کنند.
از دیگر کشورهای تولیدکننده قهوه در آفریقا می‌توان به کنگو و زامبیا اشاره کرد.
در ادامه مقایسه ویژگیهای طعمی دانه‌های قهوههای آفریقایی آورده شده است.
| کشور | پروفایل طعم (Flavor Profile) | نوت‌ها |
| اتیوپی | گلی، مرکباتی و میوهای | یاسمین، ترنج و بلوبری |
| کنیا | شفاف، شراب گونه و مرکباتی | توت سیاه، گریپ فروت و گوجه فرنگی |
| تانزانیا | برجسته، زمینی و ادویه‌ای | شکلات، جوزهندی و میخک |
| رواندا | شفاف، متعادل و شیرین | پرتقال، کارامل و عسل |
| اوگاندا | غنی، بادی سنگین و آجیلی | بادام زمینی، کاکائو و شکر قهوهای |
| بوروندی | پیچیده، جوسی و گلی | آلو، تمشک و هیبیسکوس |
در نظر داشته باشید مواردی که در جدول بالا آمده است، پروفایل‌های طعمی و ویژگیهای کلی قهوههای کشورهای مختلف هستند و ممکن است تغییراتی بر اساس عواملی مانند منطقه رشد، ارتفاع و روش فرآوری در دانه رخ دهد.
قهوههای آفریقایی به خصوص قهوه اتیوپی و کنیا از متمایزترین و بهترین دانه قهوههای جهان هستند. قهوه آفریقایی گواهی بر میراث فرهنگی غنی، تنوع بی‌نظیر و خلاقیت بی‌حدوحصر این قاره هستند. از جنگل‌های باستانی اتیوپی تا تپه‌های کنیا و فراتر از آن، قهوههای آفریقایی با طعمهای استثنایی، داستان‌های فریبنده و سنت‌های ماندگار خود همچنان عاشقان قهوه را در سراسر جهان به خود جذب می‌کنند.
08 اردیبهشت 1403
همه میدانیم که برای تهیه یک فنجان قهوه خوب باید دانه‌های قهوه باکیفیت را انتخاب و خریداری کنیم. در حقیقت، کشورهای زیادی در زمینه تولید و صادرات انواع دانه‌های قهوه فعالیت می‌کنند و هر کدام درجه کی...
16 اردیبهشت 1402
یا درست کردن قهوه عربیکا با قهوه روبوستا متفاوت است؟
28 شهریور 1401
صنعت تولید قهوه یکی از رقابتیترین صنعتها در سطح جهانی به‌ویژه در مناطقی مانند آمریکای جنوبی و آفریقا است. برخی از کشورها بهشدت به توانایی خود در تولید قهوه متکی هستند و هرساله برای هزاران کشاورز...
05 دی 1402
در این مقاله بیشتر با درخت قهوه، انواع آن، روشهای رشد و نگهداری و مشکلات رایج آنها آشنا خواهیم شد.
چه عاملی قهوههای آفریقایی را در مقایسه با قهوههای سایر مناطق منحصربهفرد میکند؟
قهوههای آفریقایی به دلیل ویژگیهای متمایز خود که شامل اسیدیته پرجنبوجوش، رایحههای گلی و نتهای میوهای است، مشهور هستند. این طعمها تحت تأثیر عواملی مانند ارتفاع، ترکیب خاک و روشهای فرآوری قرار گرفته و در نتیجه قهوهای با پیچیدگی بالا که در سراسر جهان از محبوبیت برخوردارند تولید میشود.
برخی از معروفترین کشورهای تولیدکننده قهوه در آفریقا کدامند؟
اتیوپی، کنیا، تانزانیا، اوگاندا و رواندا از مهمترین کشورهای تولیدکننده قهوه در آفریقا بهشمار میروند.
قهوههای آفریقایی چگونه فرآوری میشوند و روش فرآوری چگونه بر طعم آنها تأثیر میگذارد؟
قهوههای آفریقایی معمولا با استفاده از روشهای مختلفی از جمله روش شستهشده، طبیعی و عسلی فرآوری میشوند. قهوههای شستهشده تخمیر میشوند تا پالپ میوهای قبل از خشکشدن از بین رفته و در نتیجه طعمی تمیز و واضح ایجاد شود. فرآوری طبیعی شامل خشککردن گیلاسهای قهوه بهطور کامل و در نتیجه ایجاد طعمهای میوهای و تخمیری است. فرآوری عسلی تعادلی را بین دو روش شستهشده و طبیعی ایجاد میکند؛ مقداری از میوه در حین خشکشدن روی دانه باقی مانده و در نتیجه یک فنجان شیرین با پیچیدگی بالا به وجود میآید.
قهوههای آفریقایی چه نقشی در صنعت قهوه تخصصی دارند؟
قهوههای آفریقایی در صنعت قهوه تخصصی به دلیل کیفیت استثنایی، مشخصات طعمی منحصربهفرد و تعهد به شیوههای کشاورزی پایدار بسیار ارزشمند هستند. این قهوهها به دلیل کمیاببودن و پیچیدگیشان، اغلب از درجات بالا و قیمت بالایی برخوردار هستند.
نظرات کاربران